Trombositlerin amacı

Johns Hopkins Bayview Tıp Merkezi'ndeki tıp profesörü ve CICU müdür yardımcısı Dr. Marlene Williams, “Trombositler, kanımız içinde dolaşan ve hasarlı kan damarlarını tanıdıklarında birbirine bağlanan hücrelerdir” der. “Örneğin bir yeriniz kesildiğinde, trombositler hasarlı damarın bölgesine bağlanır ve böylece bir kan pıhtılaşmasına neden olurlar. Orada olmalarının evrimsel bir nedeni vardır. Kanamamızı engellemek için.”

Trombositlerin şeklini değiştiren nedir?

Kan hücrelerinin en küçüğü olan trombositler sadece bir mikroskop altında görülebilir. Aktif olmayan formlarında tam anlamıyla küçük plakalar şeklindedirler. Bir kan damarı hasar gördüğünde bir sinyal gönderir. Trombositler bu sinyali aldığında, bölgeye seyahat edip “aktif” oluşumlarına dönüşerek cevap verirler. Hasar gören kan damarıyla teması sağlamak için trombositlerin uzun dokunaçları büyür ve daha sonra bir örümceği veya bir ahtapotu andırır.

Sağlıklı bir trombosit sayımı nedir?

Normal bir trombosit sayımı, mikrolitre kan başına 150,000 ila 450.000 trombosit arasında değişir. 450.000'den fazla trombosite sahip olmak, trombositoz adı verilen bir durumdur; 150.000'den az olması trombositopeni olarak bilinir. Tam kan sayımı (CBC) adı verilen rutin bir kan testinden trombosit sayınızı öğrenebilirsiniz.

Çok fazla trombosit (trombositoz) olması ne anlama gelir?

Çok fazla trombosit olmasının tıbbi karşılığı trombositozdur ve iki türü vardır:

• Birincil veya temel trombositoz-kemik iliğinde anormal hücreler trombositlerde artışa neden olur, ancak nedeni bilinmemektedir.
• İkincil trombositoz-birincil trombositoz ile aynı durum, ancak anemi, kanser, iltihap veya enfeksiyon gibi devam eden bir durum veya hastalıktan kaynaklanabilir.

Belirtileri gördüğünüzde, kollarda ve bacaklarda ani kan pıhtıları ortaya çıkar, bunlar tedavi edilmezse kalp krizine ve felce yol açabilir. Ciddi durumlarda, hastanın trombositaferez adı verilen bir işleme tabi tutulması gerekebilir. Bu trombosit sayısını düşürür, kanı çıkarır, trombositleri ayırır ve kırmızı kan hücrelerini vücuda geri döndürür.

İkincil trombositoz ile semptomlar genellikle ilgili durumla ilişkilidir. Örneğin, bir enfeksiyonunuz veya aneminiz varsa, tedavi edilirsiniz ve trombosit sayınız düşer.

Çok az trombosit (trombositopeni) olması ne anlama gelir?

Yeterli trombositiniz yoksa, buna trombositopeni denir. Belirtileri kolay morarma ve diş eti, burun veya sindirim yolunda sık sık kanama meydana gelir. Trombosit sayınız, bir şey vücudunuzun trombosit üretmesini engellediğinde düşer. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çok çeşitli nedenleri vardır:

• İlaçlar
• Kalıtsal bir durum
• Lösemi veya lenfoma gibi bazı kanser türleri
• Kanser için kemoterapi tedavisi
• Böbrek enfeksiyonu veya işlev bozukluğu
• Çok fazla alkol tüketimi

Trombositlerin kardiyovasküler hastalıkla ilişkisi

Çok fazla trombositiniz varsa, pıhtılaşma riskiniz artabilir. Ancak kardiyovasküler riskiniz sıklıkla trombosit sayısından ziyade trombosit fonksiyonuyla ilişkilidir. Örneğin, normal sayıda trombositiniz olabilir, ancak çok fazla yapışıyorlarsa, kalp krizi veya inme şansınızı artırabilir.

Trombositlerin takibi

Çok fazla trombosit, çok az trombosit, anormal şekilde işleyen trombositler ve kan pıhtıları, inmeler ve kalp krizi gibi durumlar kalıtsal olabilir. Kısacası, ailede böyle bir durum varsa doktorunuzu uyarmak iyi bir fikir olabilir.

Dr. Williams, “Kendinizi iyi hissetmenize rağmen doktorunuz size yakından bakmak ve trombositlerinizin çalışmasını azaltmak için ilaçlara ihtiyacınız olup olmadığını araştırmak isteyebilir” der. “En yaygın kan inceltici ilaç aspirindir, ancak son zamanlarda yapılan çalışmalar, 65 yaşın altındaki kadınların sağlıklı olan erkeklerde olduğu gibi aspirinden aynı faydayı almadığını göstermiştir. Bu durumun henüz kesin bir cevabı yoktur.”

Kaynak: https://www.hopkinsmedicine.org/heart_vascular_institute/clinical_services/centers_excellence/womens_cardiovascular_health_center/patient_information/health_topics/platelets.html