Yaygın Kan Testlerini ve Ne Anlama Geldiklerini Anlama

Ameliyat olursanız ya da küçük bir işlem bile olsa doktor kan testleri isteyebilir. Kan testlerini yorumlamayı doktora bırakmak en doğrusudur, ancak testin ne için yapıldığını ve “normal” sonuç olarak kabul edileni anlamak faydalı olabilir.

Laboratuvarda yapılabilecek yüzlerce farklı kan testi vardır, ancak en yaygın ameliyattan önce ve sonra rutin olarak yapılan kan testleridir; bu testler çok yaygındır ve paniğe neden olmamalıdır. Doktor, hastanın prosedür için mümkün olan en iyi sağlıkta olduğundan emin olmak ve önlenebilir komplikasyonlara neden olabilecek durumları teşhis etmek ister.

Kan testi genellikle  çok kan kaybından sonra ve organların ameliyattan sonra iyi çalıştığından emin olmak için yapılır.

Bu testlerin çoğu rutin olarak, genellikle ameliyattan sonraki gece yapılır. Bu, bir şeyin yanlış olduğu anlamına gelmez, çoğu zaman bu testler ameliyattan sonra her şeyin iyi gittiğini onaylar. Yoğun bakımda hastalar daha sık kan testlerine maruz kalabilirler. Hasta suni solunum cihazına bağlıysa, arteriyel kan gazının günlük veya daha sık alınmasını bekleyebilirsiniz. 

Yaygın Kan Testleri:

Chem 7: Kan kimyası veya kimya paneli olarak da bilinen bu test, kandaki temel enzimlerin seviyelerine bakar ve aynı zamanda böbrek fonksiyonunu kontrol eder. Buna ek olarak, kandaki glikoz seviyesi bu testle elde edilir ve bir kişinin diyabet için daha fazla teste ihtiyacı olup olmadığını gösterebilir.

 Chem 7 nin içinde olan yedi test şunları içerir:

• Kan üre azotu (BUN)
• Serum Glikoz
• Kreatin
• Karbon dioksit (CO2)
• Serum Klorür
• Serum Sodyum
• Serum Potasyum

CBC:

Tam bir kan sayımı veya CBC,  kanı oluşturan farklı hücrelere bakar. Bir CBC, vücudun her hücre tipinden uygun sayıda yapıp yapmadığını doktora bildirebilir ve aynı zamanda güncel ya da yakın zamanda görülen enfeksiyon, kanama ya da pıhtılaşma sorunlarının belirtilerini de yansıtabilir. Ameliyattan sonra, doktor bu testi bir kan naklinin garanti edilip edilmediğini veya hastanın susuz kalıp kalmadığını  ve ek sıvı gerekip gerekmediğini görmek için isteyebilir.

Bir CBC şunları içerir:

• Beyaz Kan Sayımı (WBC)
• Kırmızı Kan Sayımı (RBC)
• Trombosit Sayısı (Plt)
• Hemoglobin
• Hematokrit

Bir" H&H " bir CBC'ye benzer, ancak sadece hemoglobin ve hematokrit seviyelerine bakar.

PT, PTT & INR

Topluca bir pıhtılaşma paneli olarak bilinen bu testler, kan pıhtılarının ne kadar hızlı olduğuna bakar. Yüksek pıhtılaşma süreleri, kanamanın sıklıkla beklendiği cerrahi işlemlerde sorunlara neden olabilir. Sonuç, tipik olandan önemli ölçüde daha uzun pıhtılaşma süreleri gösteriyorsa, işlem sırasında belirgin kanamayı önlemek için ameliyatı geciktirmek gerekebilir.

Karaciğer Enzimleri

LFTs olarak da bilinen karaciğer fonksiyon çalışmaları, karaciğerin normal çalışıp çalışmadığını belirlemek için yapılır. Karaciğer, kan dolaşımından anestezinin atılmasında ve normal kan pıhtılaşmasında rol oynadığından, işlemden önce normal çalışıp çalışmadığını bilmek önemlidir. Yüksek sayılar kötü karaciğer fonksiyonunu veya karaciğer hasarını gösterebilir.

Karaciğer paneline GGT adı verilen ek bir test eklenebilir. Bu test, karaciğer veya çevresindeki kanallarda hasar olduğunu gösterebilir, ancak hangi hasar türünün mevcut olduğunu belirtmez.

Tipik bir karaciğer fonksiyon çalışması şunları içerir:

• SGOT olarak da bilinen Aspartat fosfataz (AST)
• SGP olarak da bilinen Alanin Aminotransferaz (ALT)
• Alkalen Fosfataz (ALP)
• Total Bilirubin
• Direkt Bilirubin
• Indirekt Bilirubin
• Albumin

Arteriyel Kan Gazı

Yaygın olarak ABG olarak adlandırılan bir arter kan gazı, solunum sisteminin nasıl çalıştığını ve kanda ne kadar oksijen olduğunu gösterir. Bu test, akciğerler tarafından tamamen oksijenlenmiş ve genellikle bilekte radyal arterden çekilen bir arterden kan alınmasını gerektirir. Anormal sonuçlar, kanın oksijende düşük olduğunu, hastanın çok fazla veya çok az nefes aldığını (cerrahi işlem sırasında bir solunum cihazına bağlıyken) veya ek oksijene ihtiyaç duyduklarını gösterebilir.

ABG  genellikle, hasta uzun bir süre boyunca solunum cihazına bağlı kaldıysa, günde en az bir kez yapılır. Sonuçlar, solunum cihazının ayarlarında herhangi bir değişiklik gerekip gerekmediğini belirlemek için kullanılır. Hasta yoğun bakımda ise, arteryel hat adı verilen özel bir IV, özellikle de sık sık yapıldığında arteryel kanı daha kolay almak için yerleştirilebilir.

Tipik bir ABG aşağıdakileri içerir:

• pH: Arteryel kanın asit/baz dengesi
• PC02: Kanda ne kadar karbondioksit var
• PO2: Kanda ne kadar oksijen var
• HCO3: Bikarbonat düzeyleri böbrek fonksiyon sorunları gösterebilir
• O2: Vücudun dokuları için ne kadar oksijen kullanılabilir

ABG yorumu çok zordur ve genellikle hekimler veya sağlık uzmanları tarafından yapılır.

ABO Typing: ABO Typing hastanın kan türünü belirlemek için kullanılan tıbbi terimdir. Bu ameliyattan önce yapılır, bu nedenle gerekirse ameliyathanede kan verilebilir. Çoğu ameliyat kan nakli gerektirmez, ancak bypass ameliyatı gibi bazı prosedürler rutin olarak kan verilmesini gerektirir. Bir kan nakli rutin bir parçası olmasa bile, ameliyatınızdan önce kan verilmesi için bir onay formu imzalamanız istenebilir, çünkü her an ihtiyaç duyulabilir.

Kan Kültürü ve Duyarlılık

Bir kan kültürü, kanınızın küçük bir örneğinin alındığı ve bakterileri "besleyen" büyüyen steril bir ortama yerleştirildiği laboratuvara götürüldüğü bir süreçtir. Örnek sıcak tutulur ve birkaç gün sonra bakterilerin büyümekte olup olmadığı kontrol edilir. 

Bakteriler büyüyorsa, aynı bakterilerin kanınızda büyümesi muhtemeldir. Bakteriler büyürse, enfeksiyonunuzu tedavi etmek için hangi antibiyotiğin en etkili olduğunu görmek için farklı antibiyotiklere maruz kalır. Bu size birden fazla antibiyotik vermeden, enfeksiyon için en iyi antibiyotiği seçmek için ve birinin işe yaradığını görmek için bilimsel bir yoldur.

Sonuç

Genel olarak laboratuvar sonuçlarını ve bunların ne anlama geldiğini anlamalarına yardımcı olmakla birlikte, sağlık uzmanınız, sonuçların yorumlanmasından ve bunlara nasıl cevap verileceğini belirlemekten sorumludur. Laboratuvar sonuçlarını yorumlamak, yıllar içinde kazanılan bir beceridir, bu nedenle laboratuvar sonuçlarınızın her nüansını anlama ihtiyacı hissetmeyin. Doktor planlarını açıklarken ve tedavinize nasıl devam etmek istediklerini açık bir şekilde dinlemeniz çok daha önemlidir.  

Kaynak: https://www.verywellhealth.com/understanding-common-blood-tests-and-what-they-mean-3156935

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz.Soru sormak için buraya tıklayın.