Tiroid bezi boynumuzun ön tarafında nefes borumuzun hemen önünde yer alan şekil olarak kelebeğe benzeyen bir salgı bezidir.

Tiroid bezi T3 ve T4 olarak adlandırılan ve vücudumuz için oldukça önemli olan tiroid hormonlarını salgılar. Tiroid hormonunun en önemli görevi vücudumuzun metabolizmasını düzenlemektir. Başka bir deyişle vücudumuzun herhangi bir bölümünde yapılan işin hızını düzenler.

Guatr  tiroid bezinin büyümesidir.  Bu büyüme homojen olduğunda “Diffüz Guatr”  olarak adlandırılır. Büyümenin  homojen olmayıp tiroid bezinin içinde yumrular oluşturacak şekilde olmasına “Nodüller Guatr” diyoruz.  Tiroid bezindeki nodül dediğimiz bu yumrular katı  (solid nodül) veya içi sıvı dolu (kistik) olabilir.

Guatr ile birlikte tiroid bezi fazla hormon salgılayabilir (hipertiroidi veya zehirli guatr) , normal düzeyde hormon salgılayabilir (ötiroidi) ya da yetersiz hormon (hipotiroidi) salgılayabilir.

Nasıl Tanı Konulur?

Guatr ve tiroid nodülleri toplumda oldukça yaygın görülmesine karşın çoğunlukla  belirti vermezler. Tanı genellikle doktor tarafından başka bir nedenle yapılan fizik muayene ve ultrasonografi veya check-up sırasında konulur.

Muayene ile saptanabilen tiroid nodule oranı % 5-10 arasındadır.. 1 cm ve üzerindeki nodüller muayene ile doctor tarafından saptanabilirken, tiroid nodülleri genellikle 1.5 cm boyutuna ulaştığında kişinin kendisi tarafından fark edilmektedir. Günümüzdeki modern görüntüleme yöntemleriyle tesadüfen tespit edilen  tiroid nodülleri sıklığı ise özellikle 50 yaş ve üzerinde % 50'lere ulaşmaktadır. Tiroid nodüllerinin yaklaşık % 5'ini kanserli nodüller oluşturur bununla beraber nodüllerin yaklaşık % 95'i iyi huyludur ve belirti vermezler. Bu nedenle tüm nodüller kanserli nodülün diğer nodüllerden ayırt edilmesi için mutlaka değerlendirilmelidir.

Tiroid bezi veya tiroid nodulü belirli bir boyutun üzerine çıkınca boyunda şişlik ve ele gelen lezyon şeklinde kendini gösterir. Lezyon ileri derecede büyüyünce hastada bazı belirti ve şikayetlere yola açabilir.  Bunlar:

·         Yutma güçlüğü veya yutkunurken takılma hissi

·         Ses değişiklikleri, seste çatallaşma, kalınlaşma

·         Boyunda baskı hissi, nefes darlığı şeklinde sıralanabilir.

Bu şikayetlerle doktora başvuran hastaya önce ayrıntılı fizik muayene yapılır. Ardından yapılacak tiroid ultrasonografisi ile bezin yapısı, boyutu, nodül olup olmadığı, varsa nodüllerin boyutu ve nodüllerin  yapısı (kistik ve solid nodül ayrımı) hakkında bilgi edinilir.

Ardından yapılacak kan testi ile tiroid bezinin fonksiyonu hakkında bilgi edinilir. Bu amaçla tiroid homonlarının düzeyi (sT3, sT4 ve TSH) incelenir. Düşük sT3 ve sT4 düzleri ve yüksek TSH düzeyi hipotiroidiyi yani tiroid bezinin az açlıştığını, yüksek T3 ve T4  ve düşük TSH düzeyleri ise hipertiroidiyi  yani tiroid bezinin fazla çalıştığını (zehirli guatr) gösterir.

Doktorunuz saptanan nodüllerin histopatolojik analizi için iğne biyopsisi yapılmasını isteyebilir. Bu işlem iyi huylu ve kanserli nodüllerin ayrımı için en duyarlı yöntemdir. Tüm tiroid iğne biyopsilerinin yaklaşık %65’i benign (iyi huylu), %20’si şüpheli, %5’I malign (kötü huylu) ve %5-10’utanı koymak için yeterli değil şeklinde rapor edilir.

Nasıl tedavi edilir?

Guatr ve tiroid nodülleri her zaman tedavi gerektirmezler. Aşağıdaki hallerde ise hastaya cerrahi tedavi gereklidir:

·         Yapılan ince iğne biyopsi sonucunda kanser veya kanser şüphesi varsa,

·         Tiroid bezi fazla hormone salgılıyor yani hastada zehirli guatr varsa

·         Hastada guatr veya nodüllere ait yukarıda saydığımız bazı belirtileri varsa.