Hepatit Testleri

Hepatit Nedir?                                                       

Hepatit, karaciğer iltihabını tanımlayan genel bir terimdir. Hepatit karaciğere zarar verebilir, karaciğer fonksiyonunu etkileyebilir ve zamanla karaciğerde ciddi bir yara izi olan siroz ve karaciğer kanseri gibi komplikasyonlara yol açabilir.
Hepatit akut veya kronik olabilir. Akut hepatit kısa sürelidir, kronik hepatit ise en az 6 ay sürer.
Hem enfeksiyöz hem de enfeksiyöz olmayan nedenlere sahip birçok hepatit türü vardır. Enfeksiyöz hepatite virüs, bakteri, mantar veya parazitlerin neden olduğu bir enfeksiyon neden olur. En yaygın enfeksiyöz hepatit türü, birkaç hepatit virüsünden birinin neden olduğu bir enfeksiyonun neden olduğu hepatiti tanımlayan viral hepatittir. Viral hepatit beş ana tip içerir.

Hepatit Çeşitleri

Enfeksiyoz Hepatitler

1.Hepatit A : Hepatit A'ya hepatit A virüsü (HAV) neden olur. Bu hepatit türü, enfekte bir kişinin dışkısı veya kanıyla temas yoluyla kolayca yayılır. Bu, kontamine su ve yiyecekler, cinsel temas veya ortak intravenöz iğneler yoluyla meydana gelebilir. Hepatit A virüsü, genellikle hafif olan ve tipik olarak birkaç hafta içinde tedavi olmaksızın düzelen akut enfeksiyonlara neden olur. Hepatit A'yı önlemek için oldukça etkili aşılar mevcuttur.Hepatit A kronikleşmez.

2.Hepatit B : Hepatit B'ye hepatit B virüsü (HBV) neden olur. Hepatit B, anneden bebeğine bulaşma da dahil olmak üzere, enfekte bir kişinin kanı veya diğer bazı vücut sıvıları ile temas yoluyla yayılabilir. Bu virüs akut veya kronik enfeksiyonlara neden olabilir. Enfeksiyonu önlemek için oldukça etkili hepatit B aşısı mevcuttur.Aşı yaygın olarak koruyucu amaçla kullanılmaktadır.

3.Hepatit C : Hepatit C'ye hepatit C virüsü (HCV) neden olur. Hepatit C virüsü, bu enfeksiyonu olan bir kişinin kanına maruz kalma yoluyla, genellikle enjekte edilebilir ilaçların kullanımı yoluyla, dializ alan hastalarda  ve HCV enfeksiyonu olan bir annenin doğumu sırasında yayılır. Bu virüs hem akut hem de kronik enfeksiyonlara neden olabilir. Günümüzde hepatit C'yi önleyecek bir aşı yoktur; ancak tedavi edilebilir.

4.Hepatit D: Delta hepatit olarak da bilinen hepatit D'ye hepatit D virüsü (HDV) neden olur. Bu virüs, yalnızca zaten hepatit B virüsüne sahip kişileri enfekte etmesi yönünden önem taşımaktadır. HDV, enfekte bir kişinin kanı veya diğer vücut sıvıları yoluyla, çoğunlukla bu enfeksiyonu olan bir kişiyle iğnelerin paylaşılması ve korunmasız cinsel ilişki yoluyla yayılır. Hepatit D akut veya kronik olabilir. Hepatit B aşısı, hepatit D'yi önleyebilir çünkü yalnızca hepatit B ile enfekte olanlar HDV'ye yakalanabilir.

5.Hepatit E: Hepatit E'ye hepatit E virüsü (HEV) neden olur. Hepatit E, az miktarda virüsün yutulmasıyla, genellikle kirli su içilmesiyle ve hayvanlardan insanlara domuz eti veya yabani av eti gibi az pişmiş yiyecekler tüketirken yayılır. HEV, tedavi gerektirmeyen akut bir enfeksiyona neden olur.Kronikleşme eğiliminde değildir.
Ayrıca CMV (sitomegalovirüs), Epstein-Barr virüsü ve herpes simpleks virüsleri de hepatite sebep olabilir.

Enfeksiyöz Olmayan Hepatitler

Enfeksiyöz olmayan hepatite neden olabilecek birçok durum vardır. Bu hepatit türleri bulaşıcı da değildir.

Alkolik hepatit: Alkolik hepatite uzun süreli ve yoğun alkol kullanımı neden olur. Alkolik hepatit teşhisi konan hastaların çoğunun, yirmi veya daha fazla yıldır yoğun alkol kullanım öyküsü vardır.

Toksik hepatit: Karaciğer metabolizmada önemli yere sahiptir.Vücudun kullanması ve/veya ortadan kaldırması için birçok maddeyi parçalar. Reçeteli ilaçlar, reçetesiz satılan ilaçlar ve önerilenden daha yüksek dozlarda alınan bitkisel takviyeler hepatite neden olabilirken, diğer ilaçlar küçük dozlarda alındığında bile karaciğere zarar verebilir. Yanlış kullanıldığında toksik hepatite neden olabilecek ilaçlar arasında anabolik steroidler, doğum kontrol hapları, statinler, nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar ve asetaminofen içeren ilaçlar bulunur.
Otoimmün hepatit: Otoimmün hepatit, bir kişinin bağışıklık sisteminin yanlışlıkla karaciğerdeki sağlıklı hücrelere saldırdığı kronik bir hepatit şeklidir. Bu hepatit formunun nedeni tam olarak anlaşılamamıştır, ancak araştırmacılar genetiğin ve kişinin çevresinin muhtemelen bir rol oynadığına inanmaktadır. Seyrek durumlarda hepatit A enfeksiyonu da , otoimmün hepatit gelişimini tetikleyebilir.

Hepatit Testleri Ne İşe Yarar

Hepatit testlerinin amacı, hepatit enfeksiyonu yönünden kişileri taramak ve teşhis etmek, karaciğeri değerlendirmek ve hepatitin altında yatan nedeni ortaya koymaktır.

1.Viral hepatit enfeksiyonu taraması: Tarama, bir kişi semptom geliştirmeden önce hastalıkları aramak için test yapılması amacıyladır. Hepatit testleri, esasen iki tip viral hepatiti (hepatit B ve hepatit C) i taramak için kullanılır.
2.Hepatitin altında yatan nedeni teşhis etmek amacıyla: Hepatit testleri genellikle karaciğerde iltihaplanmanın veya karaciğer hasarının altında yatan nedeni belirlemek için kullanılır. Test, bir kişinin viral hepatit enfeksiyonu olup olmadığını, hepatitin akut mu yoksa kronik mi olduğunu ve bulaşıcı olup olmadığını ve viral hepatiti başkalarına yayıp yayamayacağını belirleyebilir. 
3.Viral hepatite karşı bağışıklığın değerlendirilmesi: Hepatit enfeksiyonuna yakalanan hasta, hepatit A ve hepatit B de dahil olmak üzere belirli viral hepatit türlerinden kurtulduktan sonra koruyucu antikor geliştirir.
Bu şekilde de gelecekteki enfeksiyonlara karşı bağışıklık kazanır. Hepatit testleri aynı zamanda doktorların bir hastanın geçmiş bir enfeksiyona veya başarılı bir aşıya dayalı olarak bağışıklık geliştirip geliştirmediğini anlamaları sağlar.
4.Hepatit için yol gösterici tedavi belirlenmesi:Hepatit için en uygun tedavinin belirlenmesine yardımcı olması için hepatit testi istenebilir. Test ayrıca hepatitin komplikasyonlarını saptamaya ve hastanın tedaviye yanıtını değerlendirmeye yardımcı olabilir.

Kimler Hepatit Testi Yaptırmalı?

Hepatit B ve C için tarama testleri, bu enfeksiyonları semptomlar gelişmeden önce ve tedavisi daha kolay olduğunda erken bulmaya çalışır. Viral hepatit taraması, karaciğere verilen zararı azaltmaya yardımcı olur ve hastaların bilerek hepatiti başkalarına bulaştırmasını önler. Öneriler hastanın yaşı, cinsiyeti, aile öyküsü ve diğer risk faktörlerine göre değişiklik gösterdiğinden, hastanın doktoru tarama testlerine olan ihtiyacı belirlemeye yardımcı olabilir.

Hepatit Taramaları:

1.Hepatit B taraması: HBV'ye yakalanma riski yüksek olan kişiler için Hepatit B taraması önerilir. Taramadan fayda görebilecek gruplar arasında hamileler, dünyanın hepatit B'nin daha yaygın olduğu bölgelerinde doğan insanlar, bebekken hepatit B aşısı olmayan kişiler, HIV pozitif kişiler, enjekte edilebilir ilaç kullanıcıları ve insanlar yer alır. belirli cinsel uygulamalar nedeniyle HBV enfeksiyonu riski altındadır.

2.Hepatit C taraması: HCV prevalansının çok düşük olduğu bölgeler dışında, 18 yaşın üzerindeki tüm yetişkinler en az bir kez hepatit C taramasından geçirilmelidir. HCV enfeksiyonu için risk faktörleri olan hastalarda da her gebelikte ve periyodik olarak tarama yapılması önerilir. HCV için risk faktörleri arasında şu anda veya geçmişte enjektabl uyuşturucu kullanımı, böbrek diyaliz sürecinde olmak,sağlık çalışanı olmak, bir hapishanede çalışmak veya yaşamak, hepatit C'li bir anneden doğan çocuklar, HIV enfeksiyonuna sahip olmak ve korunmasız sık partnerli ilişki yaşamak ve eşcinsel olmak.
3.Karaciğer hasarı semptomları veya anormal karaciğer fonksiyon testleri olan hastalar için hepatit testi de önerilebilir. Birçok hasta akut hepatit semptomlarını çok az yaşar veya hiç göstermez. Semptomlar ortaya çıktığında ise sık görülenler bunlardır:

Sarılık (cilt ve gözlerin sararması)
Ateş
Yorgunluk
İştah kaybı
Koyu renkli idrar
Soluk renkli dışkı
Mide bulantısı ve kusma

Kronik ve enfeksiyöz olmayan hepatitin semptomları hemen hemen tüm vücut sistemlerini içerecek şekilde olabilir. Bu semptomlar ise:

Rahatsız ve iyi hissetmemek
Kilo kaybı
Tükenmişlik
Düşük dereceli ateş
Üst karın bölgesinde rahatsızlık
Akne
Adet olunaması

Hepatit Test Sonuçları:

Hepatiti taramak, teşhis etmek ve değerlendirmek için kullanılan birçok test vardır. Bir hastanın durumunu anlamak için genellikle bir çok ileri teste ihtiyaç vardır. Bu süreçte enfeksiyon hastalıkları ve gastroenteroloji doktorları rol almaktadır.

Hepatit Testi Çeşitleri:

Hepatit testi genellikle karaciğeri değerlendirmek ve hepatit kanıtlarını saptamak için yapılan ön testlerle başlar. Hastanın semptomlarına, tıbbi geçmişine ve fizik muayene sonuçlarına bağlı olarak, hastanın doktoru bireysel testler veya kapsamlı metabolik panel ve karaciğer paneli gibi geniş test panelleri isteyebilir . Bu testler karaciğeri değerlendirmek, hepatit bulgularını saptamak ve hastanın durumunun altında yatan nedeni daraltmaya başlamak için kullanılabilir. 
Viral hepatite teşhis koymak, değerlendirmek ve tedaviyi yönlendirmek için kullanılan testler, bir kişinin belirli bir viral hepatit tipine bilinen veya şüphelenilen bir maruziyeti olduğunda bireysel olarak yapılabilir. Bilinen veya beklenen bir maruziyeti olmayan hastalarda, akut viral hepatit panelinin bir parçası olarak testler birlikte yapılabilir . Bir akut viral hepatit paneli, Amerika Birleşik Devletleri'nde en yaygın üç hepatit tipinin kanıtlarını saptar: hepatit A, B ve C. 
Viral hepatit testi, bir hepatit virüsünün antikorlarını, antijenlerini veya genetik materyalini saptar. Antijenler, bir bağışıklık tepkisi üreten virüsten gelen maddelerdir, antikorlar ise bir enfeksiyondan sonra bağışıklık sistemi tarafından üretilir.

Viral hepatit ile ilgili başlıca testler şunları içerir:

Viral Hepatit ile İlgili Testler
Test Adı                  Örnek test        Neyi Ölçer?
Hepatit A Testi         Kan                   HAV antikorları
Hepatit B Testi        Kan                    HBV'nin antikorları, antijenleri ve genetik materyali
Hepatit C Testi        Kan                    HCV'nin antikorları ve genetik materyali
Hepatit D Testleri    Kan                    HDV'nin antikorları ve genetik materyali
Hepatit E Testleri    Kan                    HEV'nin antikorları ve genetik materyali

Enfeksiyöz olmayan bir hepatit nedeninden şüpheleniliyorsa, doktor başka testler önerebilir. Enfeksiyöz olmayan hepatit ile ilgili testler şunları içerir:

Enfeksiyöz Olmayan Hepatit ile İlgili Testler

Test Adı                                           Örnek test                                        Neyi Ölçer?

Antinükleer Antikor (ANA)                       Kan           Çeşitli otoimmün bozukluklarda bulunan antikorlar
Düz Kas Antikoru (SMA)                         Kan           Otoimmün hepatitte bulunan antikorlar
Anti-LKM-1 Antikoru                                 Kan          Otoimmün hepatitte bulunan antikorlar
Antimitokondriyal Antikor (AMA)             Kan            Bir tür karaciğer hastalığı olan primer biliyer kolanjitte bulunan antikorlar

Hepatit teşhisinde ve karaciğer hasarının değerlendirilmesinde yer alan ek testler arasında karaciğer biyopsisi ve görüntüleme testleri yer alır. Bir karaciğer biyopsisi, karaciğer hasarı veya hastalığı kanıtı için mikroskop altında incelemek üzere az miktarda karaciğer dokusunu çıkarmak için bir iğne kullanmayı içerir. Kullanılabilecek görüntüleme testleri arasında ultrasonlar, BT taramaları, MRI'lar veya röntgenler yer alır.

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.