Kolesterol Testi Nedir? Kolesterol Normal Değerleri ve Kolesterol Yüksekliği

Kolesterol nedir?

Kolesterol, vücudunuzun sinirleri korumak, hücre dokuları üretmek ve bazı hormonları üretmek için kullandığı mumsu bir maddedir. Karaciğer vücudunuzun tüm ihtiyacı olan kolestrolü üretir. Ayrıca vücudunuz yumurta, et ve süt ürünleri gibi yediğiniz yiyeceklerden direk olarak kolestrolü alır. Çok fazla kolesterol sağlığınız üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir.

“İyi” kolesterol ve “kötü” kolesterol arasındaki fark nedir?

Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) genellikle “kötü” kolesterol olarak adlandırılır. Vücuda kolesterol temin eder. Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) genellikle “iyi” kolesterol olarak adlandırılır. Kolesterolü kan dolaşımından çıkarır.

Bu durum, neden çok fazla LDL kolestrolünün vücut için kötü olduğunu ve neden yüksek bir HDL kolestrol seviyesinin iyi olduğunu açıklıyor. Örneğin, yüksek LDL seviyesinden dolayı toplam kolesterol seviyeniz yükilişkie, kalp hastalığı veya inme riski daha yüksek olabilir. Ancak, toplam kolesterol seviyeniz yalnızca yüksek bir HDL seviyesi nedeniyle yükilişkie, muhtemelen daha yüksek bir risk altında değilsiniz.

Trigliseridler, kanınızdaki başka bir yağ türüdür. Vücudunuzun kullanabileceğinden daha fazla kalori tükettiğinizde, ekstra kaloriyi trigliseridlere dönüştürür.

Yaşam tarzınızı değiştirmek (diyet ve egzersiz) kolesterol seviyenizi artırabilir, LDL ve trigliseridleri düşürebilir ve HDL'yi yükseltebilir.

Kolesterol seviyelerim ne olmalı?

İdeal kolesterol seviyeniz kalp hastalığı riskinize bağlı olacaktır.

• Toplam kolesterol seviyesi-200'den az olması en iyisidir, ancak HDL ve LDL seviyelerinize bağlıdır.
• LDL kolesterol seviyeleri-130'dan az olması en iyisidir, ancak bu kalp hastalığı riskinize bağlıdır.
• HDL kolesterol düzeyleri - 60 veya daha yüksek olursa kalp hastalığı riskini azaltır.
• Trigliseridler-decilitre başına 150 miligramdan az (mg/dl) olması en iyisidir.

Yüksek kolesterol belirtileri

Genellikle, özellikle yüksek kolesterol ile ilgili herhangi bir belirti yoktur. Yani yüksek kolesterolunuz olabilir ve bunu bilemeyebilirsiniz.

Yüksek kolestrolünüz varsa, vücudunuz atardamarlarınızda ekstra kolesterol depolayabilir. Atardamarlar, kalbinizden vücudunuzun geri kalanına kadar kan taşıyan kan damarlarıdır. Atardamarlarınızda kolesterol birikimi plak olarak bilinir. Zamanla, plak sertleşebilir ve atardamarlarınızı daraltabilir. Büyük plak birikintileri bir atardamarı tamamen bloke edebilir. Kolesterol plakları kan akışını engelleyen bir kan pıhtısı oluşumuna yol açan bir yarık oluşturabilir.

Kalbinizdeki kaslara kan sağlayan bir damar tıkanırsa, kalp krizi geçirebilirsiniz. Beyninize kan sağlayan bir damar tıkanırsa, felç geçirebilirsiniz.

Birçok insan, yaşamı tehdit edici olaylardan birine maruz kalana kadar yüksek kolesterolleri olduğunu fark etmez.

Yüksek kolestrolenin nedenleri nelerdir?

Karaciğeriniz kolesterol üretir, ancak aynı zamanda yiyeceklerden kolesterol elde edersiniz. Çok yağlı gıda tüketmek, kolestrol seviyenizi arttırabilir.

Kilolu ve hareketsiz olmak da yüksek kolestrole yol açacaktır. Kiloluysanız, büyük olasılıkla daha yüksek bir trigliserid seviyesine sahipsiniz. Hiç egzersiz yapmazsanız ve genel olarak aktif değilseniz, bu durum HDL'nizi düşürebilir (iyi kolesterol).

Aile geçmişiniz de kolestrol seviyenizi etkiler. Bir araştırmaya göre, kolestrol aileden gelen bir gendir. Yakın bir aile üyenizde kolestrol varsa, sizde de olabilir.

HDL'nizi  (iyi kolesterol) düşürdüğü için sigara içmek de yüksek kolesterolü arttırır.

Yüksek kolesterol nasıl teşhis edilir?

Kontrol etmeden yüksek kolesterolünüz olup olmadığını söyleyemezsiniz. Basit bir kan testi kolesterol seviyenizi ortaya çıkaracaktır.

35 yaş üstü erkekler ve 45 yaş üstü kadınlar kolestrollerini kontrol ettirmelidirler. Kalp hastalığı riski olan 20 yaş ve üstü erkekler ve kadınlar kolesterollerini kontrol ettirmelidir. Belirli ilaçları alıyorlarsa veya ailede yüksek kolesterol varsa, gençlerin kontrol edilmesi gerekebilir. Doktorunuza, kolesterolünüzü ne sıklıkta kontrol ettirmeniz gerektiğini sorun.

Kalp hastalığı risk faktörleri şunları içerir:

• Sigara.
• Yüksek kan basıncı.
• Yaşlılık.
• Kalp hastalığı olan yakın bir aile üyesine (ebeveyn veya kardeş) sahip olmak.
• Kilolu veya obez olmak.
• Hareketsizlik.

Yüksek kolesterol önlenebilir veya kaçınabilir mi?

Sağlıklı gıda seçimleri yapmak ve egzersiz yapmak, yüksek kolesterol riskinizi azaltmanın iki önemli yoludur.

Doymuş yağlı daha az yiyecek yemeyi deneyin (kırmızı et ve çoğu süt ürünleri gibi). Yağsız etler, avokado, fındık ve az yağlı süt ürünlerinde bulunanlar gibi daha sağlıklı yağlar tercih edin. Trans yağ içeren gıdalardan (kızarmış ve paketlenmiş gıdalar gibi) uzak durun. Omega-3 yağ asitleri açısından zengin gıdalar tüketin. Bu gıdalar somon, ringa balığı, ceviz ve badem olabilir.

Egzersiz rutininiz basit bir şey olabilir. Hareketsiz kalmanızı engelleyen her şey işe yarayacaktır. Yürüyüşe çıkın. Yoga yapın. İşe bisikletle gidin. Hatta bir takım sporu için kaydolmayı deneyebilirsiniz. Her gün 30 dakika hareket etmeyi hedefleyin. Bunu yapmak, HDL "iyi kolesterolünüzü" yükseltmeye yardımcı olacaktır.

Yüksek kolesterol tedavisi

Yüksek kolesterolünüz varsa, yaşam tarzınızda bazı değişiklikler yapmanız gerekebilir. Sigara içiyorsanız, bırakın. Düzenli olarak egzersiz yapın. Eğer kiloluysanız, sadece beş ila 10 kilo kaybetme kolesterol düzeylerini arttırabilir ve kalp hastalığı riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir. Bol miktarda meyve, sebze, kepekli tahıllar ve balık yediğinizden emin olun.

Kolesterolü düşürmek için ilaç işe yarar mı?

Risk faktörlerine bağlı olarak, doktorunuz yaşam tarzı değişiklikleri ile birlikte ilaç önerebilir.

Yüksek kolestrolünüz varsa, kalp hastalığınızın olma olasılığı iki kat fazladır. Bu nedenle, özellikle ailenizde kalp hastalığı varsa, kolesterol seviyenizi kontrol ettirmeniz önemlidir. LDL “kötü kolesterolünüzü” iyi diyet, egzersiz ve ilaçlarla azaltmaya çalışmak genel sağlığınıza olumlu bir etki yapabilir.

Doktorunuza sormanız gereken sorular

• Kalp hastalığı riskim var mı?
• Kolesterolümü ne sıklıkta kontrol ettirmeliyim?
• Kolesterol seviyelerim nedir? Bunlar ne anlama geliyor?
• Kolesterol seviyelerimi ve kalp sağlığımı iyileştirmeye yardımcı olmak için hangi yaşam tarzı değişikliklerine ihtiyacım var?
• Kolesterol düşürücü ilaca ihtiyaç duyma ihtimalim var mı?
• Bu ilacı almanın riskleri ve faydaları nelerdir?

Kaynak: https://familydoctor.org/condition/cholesterol/

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.