Laboratuvar Tahlili Sonuçlarına Nasıl Güvenelim?

Laboratuvar çalışmalarında sonuca etki eden ve tanıda hatalı sonuç alınmasına neden olan birçok faktör vardır. Yapılacak test için süreç, örneğin alınmasından sonucun rapor edilmesine kadar birçok basamağı içerir ve bu basamakların hepsi kendi içinde ayrı bir öneme sahiptir. Bu basamaklardan ilki olan preanalitik (analiz öncesi) dönem, örneğin alınmasından laboratuvara ulaşıp analiz edilmesine kadar geçen sürede yapılan hataları kapsar.

Bu unsurlar fiziksel olan yaş, diyet, gebelik, sigara kullanımı gibi faktörler olabileceği gibi, örnekle ilgili yetersiz ya da fazla kan alımı, yanlış tüpe kan alımı, kanın antikoagülanla (pıhtılaşmayı engelleyici faktör) iyi karışmaması ve örneğin laboratuvara zamanında ve uygun koşullarda ulaşmaması gibi nedenler de olabilir.

Analiz öncesi dönem bir laboratuvarın en az kontrol edebildiği dönem olduğu için daha çok risk taşımaktadır. Analiz öncesi dönem tüm sağlık personelini de ilgilendirdiği için laboratuvarların örnek kabul ve red kriterleri listesi olmalı ve bu liste tüm hastane çalışanları ile paylaşılmalıdır.

Analitik hatalar dediğimiz ikinci grupta ise, hastanın kendisinden kaynaklanan lipemi, sarılık, lökosit sayısının yüksek olması gibi durumlar nedeniyle yanlış kan sayımı sonuçları ortaya çıkabilir. Cihazla ilgili hatalar da analitik hatalar arasında yer almaktadır. Bu hataları önlemek için kan, lipemi ve hemoliz açısından gözle incelenmeli, pıhtı açısından kontrol edilmeli ve anormal sonuçlar ortaya çıktığında, örnekte tekrar pıhtı ve hemoliz kontrolü yapılmalıdır.

Laboratuvarda kullanılan cihazların iç ve dış kalite kontrol örnekleri ile kontrolü yapılmalıdır. Postanalitik süreç ise (analiz sonrası), sonuçların rapor edilmesi sürecinde yaşanılan hataları kapsamaktadır.

Aslında laboratuvar sonuçlarında hatadan bahsederken amacımız doğru sonuca ulaşmaktır. Doğru sonuca ulaşmak bu basamakların doğru olarak yerine getirilmesi ile mümkündür. Bir hasta olarak bu süreçleri kontrol etmek mümkün olamayabilir, fakat günümüzde kalite iyileştirme çalışmaları ile sıfır hata ulaşılmak istenen noktadır. Bu aşamada akredite olmuş ve kalite belgesi olan laboratuvarlar hata oranları düşük güvenilir laboratuvarlar olarak değerlendirilebilir.

Tekrar Testleri Neden İstenir?

Hastanelerde bazı durumlarda, aynı testler tekrar istenebilir. Bunun sebebi yukarıda bahsedilen bir durum meydana gelip gelmediğinden emin olmaktır. Çünkü doğru tedavi, ancak doğru teşhis ile mümkün olabilmektedir. Bu sebeple; fiziksel muayene ile uyumsuz bir sonuç çıkar veya bir değer olması gerekenden çok farklı çıkarsa, tedavi öncesi aynı tahlil yeniden istenebilir.

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.