C-Peptid Testi

C-peptid Testi Nedir?

Bu test, kanınızdaki veya idrarınızdaki C-peptid seviyesini ölçer. C-peptid, pankreasta insülin ile birlikte üretilen bir maddedir. İnsülin, vücudun glikoz (kan şekeri) seviyelerini kontrol eden bir hormondur. Glikoz vücudunuzun ana enerji kaynağıdır. Vücudunuz doğru miktarda insülin üretmezse, diyabet belirtisi gösterebilir.Endokrinoloji doktorlarınca sıklıkla istenen önemli bir tahlildir.

C-peptid ve insülin pankreastan aynı anda ve yaklaşık eşit miktarlarda salınır. Yani bir C-peptid testi vücudunuzun ne kadar insülin ürettiğini gösterebilir. Bu test, insülin seviyelerini ölçmek için iyi bir yol olabilir, çünkü C-peptid vücutta insülinden daha uzun süre kalır.

Diğer isimleri: insülin C-peptid, peptid insülin bağlanması, proinsulin C-peptid

Ne İçin Kullanılır?

C-peptid testi genellikle tip 1 ve tip 2 diyabet arasındaki farkı anlatmak için kullanılır. Tip 1 diyabetle, pankreasınız insülini veya C-peptidi çok az veya veya hiç üretmez. Tip 2 diyabet ile vücut insülin üretir, ancak iyi bir şekilde kullanmaz. Bu, C-peptid seviyelerinin normalden daha yüksek olmasına neden olabilir.

Test aşağıdakiler için de kullanılabilir:

• Hipoglisemi olarak da bilinen düşük kan şekerinin nedenini bulmak için
• Diyabet tedavilerinin işe yarayıp yaramadığını kontrol etmek için
• Pankreas tümörünün durumunu kontrol etmek için

Neden C-peptid Testine İhtiyaç Duyulur?

Sağlık uzmanınız şeker hastalığınız olduğunu düşünürse C-peptid testine ihtiyacınız olabilir, ancak tip 1 veya tip 2 olup olmadığından emin değildir. Düşük kan şekeri (hipoglisemi) belirtileriniz varsa C-peptid testine de ihtiyacınız olabilir. Belirtileri şunlardır:

• Terleme
• Hızlı ya da düzensiz kalp atışı
• Anormal açlık
• Bulanık görme
• Karışıklık
• Bayılma

C-peptid Testi Sırasında Ne Olur?

Bir C-peptid testi genellikle kan testi olarak verilir. Kan testi sırasında, sağlık uzmanı küçük bir iğne kullanarak kolunuzdaki bir damardan kan örneği alacaktır. İğne yerleştirildikten sonra, bir test tüpüne veya viyala az miktarda kan toplanacaktır. İğne içeri girdiğinde veya dışarı çıktığında biraz acı hissedebilirsiniz. Bu genellikle beş dakikadan az sürer.

C-peptid  idrardan da ölçülebilir. Sağlık uzmanınız 24 saatlik bir süre içindeki tüm idrarı toplamak isteyebilir. Buna 24 saatlik idrar örneği testi denir. Bu test için, sağlık uzmanı veya laboratuvar uzmanı, idrarınızı toplamak için bir kap ve örneklerinizi nasıl toplayacağınıza ve saklayacağınıza dair talimatlar verecektir. 24 saatlik idrar örneği testi genellikle aşağıdaki adımları içerir:

• Sabah mesanenizi boşaltın ve o idrarı kullanmayın. Zaman tutun.
• Sonraki 24 saat boyunca, verilen kapta tüm idrarınızı saklayın.
• İdrar kabınızı buzdolabında veya buzlu bir soğutucuda saklayın.
• Örnek kabını belirtildiği gibi sağlık görevlinize veya laboratuvara gönderin.

Teste Hazırlanmak Gerekir mi?

Bir C-peptid kan testinden önce 8-12 saat boyunca oruç tutmanız (yememeniz veya içmemeniz) gerekebilir. Sağlık uzmanınız bir C-peptid idrar testi istediyse, izlemeniz gereken belirli talimatlar olup olmadığını sorduğunuzdan emin olun.

Testin Herhangi Bir Riski Var mı?

Kan testinin çok az riski vardır. İğnenin yerleştirildiği yerde hafif ağrı veya morarma olabilir, ancak çoğu semptom hızla kaybolur.

İdrar testi için bilinen bir risk yoktur.

Sonuçları Ne Anlama Gelir?

Düşük bir C - peptid seviyesi, vücudunuzun yeterli insülin üretmediği anlamına gelir. Aşağıdaki koşullardan birinin bir işareti olabilir:

• Tip 1 diyabet
• Addison hastalığı, adrenal bezlerin bozukluğu
• Karaciğer hastalığı

Ayrıca diyabet tedavinizin işe yaramadığına dair bir işaret olabilir.

C-peptid yüksek seviyede ise vücudunuzun çok fazla insülin ürettiği anlamına gelebilir. Aşağıdaki koşullardan birinin bir işareti olabilir:

• Tip 2 diyabet
• İnsülin direnci, vücudun insüline doğru şekilde cevap vermediği bir durumdur. Vücudun çok fazla insülin üretmesine, kan şekerinizi çok yüksek seviyelere çıkarmasına neden olur.
• Cushing sendromu, vücudunuzun çok fazla kortizol adı verilen bir hormon ürettiği hastalıktır.
• Pankreas tümörü

Sonuçlarınız hakkında sorularınız varsa, sağlık uzmanınızla konuşun.

C-peptid Testi Hakkında Bilinmesi Gerekenler

C - peptid testi, sahip olduğunuz diyabet türü ve diyabet tedavinizin işe yarayıp yaramadığı hakkında önemli bilgiler sağlayabilir. Ancak diyabeti teşhis etmek için kullanılmaz. Kan şekeri ve idrar şekeri gibi diğer testler diyabeti taramak ve teşhis etmek için kullanılır.

Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/c-peptide-test/

Bu Makale Dr. Cem Argun tarafından gözden geçirilmiştir