Kırmızı Kan Hücresi Endekslerinin Size Tam Olarak Ne Söyleyebileceğini Öğrenin

Yayın Tarihi : 2019/03/09 18:27 • Güncelleme Tarihi : 2022/12/04 16:19 •

Bu makalemizden kırmızı kan hücreleri nasıl ölçüldüğünü, normal değerlerin yaşa ve cinsiyete göre ne olduğunu, değerler sonucunda ortaya çıkan tablonun nasıl olduğunu, yüksek veya düşük kan değerlerinin sebeplerinin neler olduğunu öğrenmeniz mümkündür. RBC değerleri anemi ve diğer hastalıkların nedenlerini belirlemenize yardımcı olur. 

Kırmızı Kan Hücresi Endekslerinin Size Tam Olarak Ne Söyleyebileceğini Öğrenin

Tam kan sayımı (CBC) üzerindeki kırmızı kan hücresi sayınıza bakıyorsanız, toplam sayımla birlikte bir dizi farklı baş harfler görebilirsiniz. MCHC, MCV, MCH ve RDW olarak adlandırılan kırmızı kan hücresi endeksleri, kırmızı kan hücreleriniz hakkında daha fazla bilgi verir ve anemi ve diğer tıbbi durumların nedenini belirlemede yardımcı olabilir.Formun Üstü

Kırmızı kan hücresi sayınız da dahil olmak üzere CBC'nizde bulunan bilgilere bir göz atalım ve sonra bu endekslerin her birinin anlamını ve önemini tartışalım.

Tam kan sayımı (CBC)

Tam kan sayımı (CBC), vücudunuzdaki kan hücrelerinin birleşimini ve kalitesini değerlendirmek için doktorunuz tarafından istenilen bir kan testidir. Bu kan hücreleri şunları içerir:

  • Enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olan beyaz kan hücreleri (lökositler)
  • Vücutta oksijen dağıtan kırmızı kan hücreleri (eritrositler)
  • Kan pıhtısını sağlayan trombositler (pıhtıgöze) 

Kırmızı kan hücresi sayımı (RBC)

Kırmızı kan hücresi sayımı (RBC), kanınızda bulunan kırmızı kan hücrelerinin sayısıdır. Normal bir RBC sayımı yaşa ve cinsiyete bağlıdır:

    • Kadınlar için, 4.2-5.4 milyon / mcL
    • Erkekler için 4.7-6.1 milyon / mcL
    • Çocuklar için 4.1-5.5 milyon / mcL
    • Düşük kırmızı kan hücresi sayımı anemi olarak adlandırılır. Demir eksikliği sadece bir tanesi olup birçok farklı anemi nedeni vardır. Kırmızı kan hücresi indeksleri bu farklı nedenleri ayırt etmede çok yararlıdır.
    • Yüksek kırmızı kan hücresi sayımına eritrositoz veya polisitemi denir. Nedenleri, dehidratasyon  ( seviye aslında yüksek değildir, ama  kandaki daha az sıvı nedeniyle hacmi bu şekilde görünür), yüksek irtifalarda yaşama, KOAH ya da kalp yetmezliği gibi kanda daha fazla oksijen taşıma kapasitesi ve polisitemi vera gibi koşullara bağlı kemik iliğinde kırmızı hücrelerin artmasını içerebilir.
    • Toplam RBC sayımına bakarken, kırmızı kan hücrelerinin sayınızın düşük, normal veya yüksek olup olmadığını söyleyebilir, ancak sayımın neden anormal olduğunu söylemez. Bu nedenle, bu hücrelerin daha fazla değerlendirilmesine ihtiyaç duyulur. RBC sayımı normal olsa bile, RBC endekslerine bakmak bazen tıbbi koşulların teşhisinde önemli ipuçları verebilir.
    • Kırmızı kan hücresi (RBC) endeksleri 
    • Toplam RBC sayısı ile birlikte, RBC endeksleri kırmızı kan hücrelerinin boyutu ve kalitesi hakkında bilgi sağlar. Bu, aneminin nedenini ve şiddetini teşhis etmek ve sahip olabileceğiniz diğer sağlık koşulları hakkında hayati ipuçları sağlamak için kullanılabilir.
    • RBC endeksleri, ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonu (MCHC), ortalama eritrosit hacmi (MCV), ortalama eritrosit hemoglobini (MCH) ve  eritrosit dağılım genişliği (RDW) olarak bilinen dört farklı bileşenden oluşur.
    • Ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonu (MCHC)
    • Ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonu kırmızı kan hücrelerinde ortalama hemoglobin konsantrasyonudur.
    • Hemoglobin, işlevi oksijen taşımak olan kırmızı kan hücrelerinde demir taşıyan proteindir. Ayrıca kırmızı kan hücrelerine renk veren elementtir. Konsantrasyondaki herhangi bir değişim, hücrelerin az ya da çok kırmızı görünmesine neden olabilir.
    • MCHC temelde bir kişinin kırmızı kan hücrelerinin beklenenden daha fazla veya daha az hemoglobin olup olmadığını söyler. MCHC için normal bir aralık, yetişkinlerde desilitre başına 33.4 ila 35.5 gram arasındadır. Referans aralığının dışındaki herhangi bir değer aşağıdaki gibi tanımlanır:
       
  • Yüksek MCHC

  • MCHC yüksek olduğunda, kırmızı hücrelere hiperkrom denir. Yüksek bir MCHC'nin olası nedenleri (nadir olan) şunları içerir:
  • Otoimmün hemolitik anemi, vücut bağışıklık sisteminin kendi kırmızı kan hücrelerine saldırdığı bir durum
  • Kalıtsal sferositoz, anemi ve safra kesesi taşları ile karakterize edilmiş genetik bir hastalık
  •  
  • Düşük MCHC

  • MCHC düşük olduğunda, hücreler hipokrom olarak adlandırılır. Olası nedenler şunlardır:
  • Demir eksikliği anemisi. Herhangi bir koşul, gebelik, kan kaybı, bağırsakta zayıf demir emilimi (örneğin Çölyak hastalığı veya Crohn hastalığı nedeniyle) ve  yetersiz demir besini alımı gibi durumlar demir eksikliği anemisine neden olabilir.
  • Hiperkrom veya hipokrom olsun, tedavide öncelikle altta yatan durumu tedavi etmeye odaklanılmalıdır. Demir takviyesi ve demir alımının artması demir eksikliği anemisinin tedavisinde yardımcı olabilir, ancak demir eksikliği olmayan insanlar için bir demir takviyesi önerilmez (aşırı demir karaciğer ve kalpte saklanabilir). Kan nakli daha ciddi vakalarda kullanılabilir.
  • Ortalama Eritrosit Hacmi (MCV)
  • Ortalama eritrosit hacmi ortalama kırmızı kan hücresi hacmini yani hücrelerin gerçek boyutunu ölçer.
  • MCV için normal bir aralık hücre başına 80 ila 96 femtolitre arasındadır.
  • Düşük MCV

  • Düşük bir MCV, kırmızı kan hücrelerinin küçük veya mikrositik olduğunu gösterir. Olası nedenler şunlardır:
  • Kurşun zehirlenmesi
  • Talasemi (talasemi anormal hemoglobin ile karakterize edilmiş genetik bozukluklardır)
  • Kronik hastalık anemisi
  • Romatizmal eklem iltihabı
  • Dev hücreli arterit.
  • Yüksek MCV

  • Yüksek bir MCV, kırmızı kan hücrelerinin normalden daha büyük veya makrositik olduğunu ima eder. Makrositik aneminin nedenleri şunlardır:
  • B12 vitamin eksikliği
  • Folat eksikliği (hem B12 vitamini eksikliği hem de folat eksiklikleri, makrositik Rbc'ler nedeniyle megaloblastik anemi olarak da adlandırılır)
  • Karaciğer hastalığı
  • Alkoliklik
  • Hipotiroidizm
  • HIV için retroviral terapiler ve kemoterapi ilaçları gibi tedaviler
  • Normal MCV

  • Bir kişinin anemiye sahip olabileceğini ve normal bir MCV'ye sahip olabileceğini belirtmek önemlidir. Buna normositik anemi denir. Nedenleri şunları içerebilir:
  • Ani kan kaybı
  • Böbrek yetmezliği
  • Hemolitik anemi
  • Besin eksiklikleri
  • Ortalama eritrosit hemoglobini (MCH)
  • Ortalama eritrosit hemoglobini (MCH) bir kan örneğinde kırmızı kan hücresi başına ortalama hemoglobin miktarıdır. MCH için normal bir aralık, hücre başına 27.5 ve 33.2 pikogramdır.
  • MCH değeri doğrudan MCV değerini paralel kılar ve bazı doktorlar testin gereksiz olduğunu tespit etmiştir. Dolayısıyla, kırmızı kan hücrelerinin büyüklüğü (MCV tarafından ölçüldüğü gibi) büyükse, kırmızı kan hücreleri başına hemoglobin miktarı yüksek olacaktır (MCH tarafından ölçüldüğü gibi) ve bunun tersi de geçerlidir.
  • Aneminin hiper, hipo veya normositik olup olmadığını belirlemek için MCH tek başına kullanılabilirken, hücre hacmi hücre başına hemoglobin içeriğini doğrudan etkilediğinden MCV'nin MCH ile birlikte göz önüne alınması gerekir.
  • Eritrosit Dağılım Genişliği (RDW)
  • Eritrosit dağılım genişliği (RDW) kırmızı kan hücrelerinin boyutundaki değişkenliği yansıtan bir testtir (ve MCV'nin standart sapması ile orantılıdır). Normal bir RDW, kırmızı kan hücrelerinin hepsinin boyut olarak aynı olduğu anlamına gelirken, daha yüksek bir RDW, kırmızı kan hücrelerinin boyutunda daha fazla değişkenlik olduğu anlamına gelir.
  • Bazı hekimler, RDW'nin teşhis koymada en yararlı kırmızı hücre endekslerinden biri olduğuna inanmaktadır. Anemiyi teşhis etmedeki rolünün yanı sıra, yüksek RDW yüksek tansiyonu olan kişilerde koroner arter hastalığının varlığını öngörebilir. Ayrıca, diğer testlerde fark edilemeyecek erken bir besin eksikliğine dair ipuçları sağlar. Son olarak, periferik kan bulaşması gibi başka testlerin gerekli olup olmadığını belirlemek için iyi bir testtir.
  • RDW için normal bir aralık yüzde 10,2 ila 14,5'dir.
  • MCV ile birlikte değerlendirildiğinde RDW en yararlısıdır. Bazı nedenlere örnek olarak şunlar verilebilir:
  • Yüksek RDW ve düşük MCV (mikrositik):

  • Demir eksikliği anemisi
  • Orak hücre anemisi
  • Yüksek RDW ve normal MCV (normositik):
  • Demir eksikliği anemisi
  • Birleşik anemiler
  • Kan kaybı (birkaç gün sonra)
  • Hemoglobin varyantları
  • Yüksek RDW ve yüksek MCV (makrositik):

  • B12 vitamin eksikliği
  • Folat eksikliği
  • Soğuk aglutinin hastalığı
  • Miyelodisplastik sendrom
  • Bağışıklık hemolitik anemi
  • Normal RDW ve yüksek MCV:
  • Karaciğer hastalığı (kronik)
  • Aplastik anemi
  • Alkole bağlı
  • Normal RDW ve düşük MCV:
  • Kronik hastalık anemisi
  • Talaseminin bazı türleri
  • Bazı anormal hemoglobinler
  • Bunların sadece birkaç örnek olduğunu ve birçok olasılık olduğunu belirtmek önemlidir.
  • CBC standart bir kan testidir ve beyaz kan hücresi sayımı ve trombositlere ek olarak kırmızı kan hücresi sayısını içerir. Kırmızı kan hücresi sayımı, doktorlara sahip olduğunuz kırmızı kan hücrelerinin sayısı hakkında bilgi verebilir, ancak herhangi bir anormalliğin nedeni hakkında çok az şey söyler.
  • RBC endeksleri, kırmızı kan hücrelerinin özelliklerine bakarak, sadece anemi nedenini bulmakla kalmaz, aynı zamanda kırmızı kan hücresi sayımı normal olduğunda bile tıbbi koşulların teşhisinde de faydalıdır.
  • Bu endekslerin birleşimi de anemiyi daraltmada önemli ipuçlar verir. Yukarıda verilen örnekler olası nedenlerden sadece birkaçı ve aneminin kesin nedenini belirlemek bazen çok zordur. Bu kan testleri dikkatli bir geçmişin, kapsamlı bir fizik muayenenin ve belirtilen herhangi bir görüntüleme testlerinin birleşiminde en iyi sonucu verir.

Bu kan testlerini öğrenmek, doktorunuza sorular sormanıza yardımcı olabilir, aynı zamanda yaptığı bir teşhisi veya önerdiği başka testleri iyice anlamanıza yardımcı olacaktır. Giderek artan bir şekilde, insanlar sağlık bakımlarında aktif bir katılımcı olmaya çağrılıyor ve sağlıkları hakkında bilinçli kararlar almayı öğreniyorlar. Laboratuvar değerleriniz hakkında bilgi edinmek için zaman ayırmak, yalnızca sizin için en iyi olan seçimleri yapmada güçlenmenize yardımcı olabilir.

 

 

 

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz.Soru sormak için tıklayın.




Bu Makale Uz.Dr. Cem Argun Tarafından Gözden Geçirilmiştir.

Yorumlar

Yorum
?