PLT (Trombosit) Düşüklüğü ve PLT Yüksekliği Nedir?

PLT (Trombosit Sayısı) Testi Nedir?

Tam kan sayımı tahlili parametreleri arasında trombosit (PLT) sayısı testi de bulunmaktadır. PLT testi, mikrolitre kan (MCI) başına kanda  trombosit sayısını verir. PLT ölçümü, bir kişinin ortalama olarak mikrolitre başına trombosit sayısıdır.
Düşük plt yani plt (trombosit) düşüklüğü  trombositopeni olarak bilinir. Yüksek plt (trombosit) sayısı ise  trombositoz olarak adlandırılır.
PLT testi  kendi başına veya bir hemogram (tam kan sayımı) (CBC) testinin bir parçası olarak yapılabilir. Bir kişinin trombosit sayısını etkileyen bir bozukluğu olduğundan şüphelenirlerse, doktor hastasından PLT ( trombosit)  testi isteyecektir.

PLT (Trombosit Sayısı) Testi Normal Değeri Nedir?

İdeal  PLT (trombosit) sayısı sağlıklı insanda mcL başına 150,000 ila 400,000 arasındadır.

PLT (Trombosit) Test İşlemi ve  Sonucundan Ne Beklemeniz Gerekir?

Test esnasında kolunuzdan veya elinizden kan örneği alınır.

Damardan kan örneği almak birkaç dakika sürer ve genellikle sadece çok az bir rahatsızlığa neden olur. Nadiren, bazı insanlar kan alınırken veya alındıktan kısa bir süre sonra kusacak gibi veya sersemlemiş hissedebilirler. Yavaşça derin nefes almak genellikle bu duyguları sakinleştirmek için yeterlidir. Kan alındıktan  sonra bazı hastalarda küçük bir iz veya morluk kalabilir. Testten sonra çoğu insan kendini iyi hisseder ancak bazıları iğne yerinde 1-2 gün boyunca hafif bir ağrı hissederler. Testi çalışmak için ise bir laboratuvar teknisyeni  kan örneğini trombosit sayısını sayan ve bulgular hakkında bir rapor üreten kan sayım cihazına koyup sonucu analiz eder.

PLT Testi Yaptırmak Güvenli midir?

Test çok güvenlidir ve komplikasyonlar nadirdir. Kanama bozukluğu olan insanlar doktorlarına kanama sorunları hakkında bilgi vermelidir. Çoğu insan kan alma aşamasında testin sadece kısa ve hafif bir rahatsızlığa yol açtığını belirtmiştir.Test yaptırmak için endişe etmeye geerk yoktur. Testi taptırmak güvenlidir.

PLT Testi Sonuçları Ne Zaman Alınır?

Sonuçları  almak için gereken süre değişmektedir.
Acil durumlar ya da ameliyat olmak üzere olan kişiler için testi uygulayan hastaneler genellikle sonuçları 1-2 saat içinde bildirir. 
Aşağıdaki resimde trombosit ve alyuvar yapıları görülmektedir:

PLT Yüksekliği (Trombosit ) Ne Anlama Gelir?

Normal olmayan patolojik bir durum kemik iliğinin çok fazla trombosit üretmesine neden olduğunda yüksek trombosit sayısı ortaya çıkabilir. Nedeni bilinmiyorsa, buna birincil veya temel, trombositoz denir. Trombositlerin fazlalığı bir enfeksiyon veya başka bir durumdan kaynaklandığı zaman, buna ikincil (sekonder) trombositoz denir.
Yüksek plt (trombosit)  değerleri kan pıhtıları oluşumu (kan pıhtılaşması)  ve tromboz riskini de arttırır.
Ameliyat sonrası kan kaybından kurtulan kişilerde trombosit seviyeleri geçici olarak normalden daha yüksek olabilir.
Pıhtılaşma kanamaya karşı doğal bir korumadır. Vücut, yaralanma sırasında ve sonrasında daha fazla trombosit üretir.
Bununla birlikte, trombositler kan pıhtılaşmasına neden olduğundan, kollarda veya bacaklarda tehlikeli kan pıhtılarına neden olabilirler. Kan pıhtısı kopabilir veya vücudun başka bir bölgesine gidebilir. Bu durum da ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Tromboz ve kan pıhtısı oluşma riski, hastalıktan dolayı yatağa bağlı olan veya el ve ayaklarını hareket ettiremeyen insanlarda daha yüksektir.
 

PLT (Trombosit) Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

PLT yüksekliğine neden olan durumları daha az ciddi (geçici)  ve daha ciddi (kronik) olarak 2 temel grupta değerlendirebiliriz.PLT (Trombosit) yüksekliğine yol açan durumlar aşağıda belirtilmiştir.

Daha Az Ciddi (Geçici Durumlar):

Bazı geçici koşullar normal trombosit sayısından daha yüksek olabilir. Bu durum gerçekleştiğinde doktor birkaç gün veya hafta sonra tekrar test etmek isteyebilir. Trombositlerin geçici olarak yükselmesinin bazı yaygın nedenleri şunlardır:

• Son zamanlardaki yaralanmaların iyileştiği dönem
• Ameliyattan sonrası kan kaybı sonrası
• Aşırı içkinin bırakılmasını takiben
• B12 vitamini eksikliği
• Maraton koşmak gibi yoğun fiziksel aktivite veya efor sarf etmek
• Doğum kontrol haplarını kullanma

Daha Ciddi (Kronik Durumlar):

Bir kişinin trombosit sayısı yüksek kalırsa, aşağıdaki sağlık durumlarından kaynaklanıyor olabilir:

• Kanser: Akciğer, mide, meme ve yumurtalık kanseri ve lenfoma, yüksek trombosit sayısına neden olabilir. Ek kan testi, görüntüleme taramaları veya bir biyopsi kanseri test edebilir.
• Anemi: Demir eksikliği veya hemolitik anemisi olan insanlar yüksek trombositlere sahip olabilir. Daha fazla kan testi, çoğu anemi türünü tespit edebilir.
• Enflamatuar bozukluklar:  Romatizmal eklem iltihabı veya inflamatuar bağırsak hastalığı (IBD) gibi enflamatuar bir bağışıklık tepkisine neden olan hastalıklar trombosit sayısını artırabilir. Bir kişinin çoğu durumda başka belirtileri olacaktır.
• Enfeksiyonlar: Tüberküloz gibi bazı enfeksiyonlar yüksek trombositlere neden olabilir.
• Splenektomi: Dalağın çıkarılması trombositlerde geçici bir artışa neden olabilir.

PLT Düşüklüğü (Trombosit) Ne Anlama Gelir?

Düşük trombosit (plt) sayısı, kanın pıhtılaşmasını zorlaştırabilir ve bir kişiyi aşırı kanama riski altına sokabilir. Nedeni, kalıtsal bir trombosit üretme eğiliminden kaynaklanıyor olabilir, ancak nedeni bilinmiyor da olabilir. Diğer durumlarda, altta yatan bir sağlık durumundan kaynaklanmaktadır. PLT düşüklüğünde spontan kanama riski daha yüksektir. Bu durumda kimi zaman hayatı olumsuz etkilemekte ve ciddi sağlık sorunlarına sebep olmaktadır.

Eğer trombosit (plt) sayısı  MCI başına 20.000'nin altına düşerse, bir kişi kendiliğinden kanamaya başlayabilir. Spontan kanama yaşayan insanlar kan nakline ihtiyaç duyabilir. Düşük trombosit sayısı, yakın zamanda travmatik bir yaralanma yaşayan insanlarda ölüm riskini artırır.
 

PLT (Trombosit) Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?

Genel Nedenler

 Kemoterapi tedavileri düşük trombosit (plt)sayısına neden olabilir.

Düşük trombosit hacminin yaygın nedenleri şunlardır:

• Virüsler: Mononükleoz, HIV, AIDS, kızamık, Covid 19  ve hepatit gibi virüsler trombositleri tüketebilir.
• İlaç tedavisi:  Aspirin, H2-bloker, kinidin, sulfa içeren antibiyotikler ve bazı diüretikler gibi ilaçlar trombosit sayısını düşürebilir.
• Kanser: Kemik iliğine yayılmış kanser, vücudun yeni trombositler üretme kabiliyetine zarar verebilir. Lenfoma ve lösemi bu durumdan sorumludurlar.
• Anemi: Aplastik anemi adı verilen bir anemi türü, trombositler de dahil olmak üzere her türlü kan hücrelerinin sayısını azaltır.
• Enfeksiyon: Bakteriyel bir enfeksiyon, özellikle kan enfeksiyonu sepsisi, trombosit sayısını azaltabilir.
• Otoimmün bozukluklar: Lupus ve Crohn hastalığı gibi otoimmün hastalıklar, vücudun dokusuna saldırmasına neden olarak trombosit sayısını düşürür.
• Kemoterapi: Kemoterapi, vücudun trombosit üretmesini zorlaştıran kanser hücrelerine ek olarak mevcut dokuya zarar verir.
• Zehirlenme: Bazı pestisitlere maruz kalma trombositlere zarar verebilir.
• Siroz: Karaciğer sirozu, genellikle aşırı içme nedeniyle trombosit sayısını azaltabilir.
• Kronik kanama: Mide ülseri gibi kontrolsüz kanamalara neden olan herhangi bir bozukluk trombositleri tüketebilir.

Yaş ve PLT (Trombosit Sayısı) Arasındaki İlişki

Trombosit sayısı da yaşla birlikte azalmaya eğilimlidir. Bir zamanlar olduğundan daha düşük olan veya normalin en alt ucunda olan trombosit sayısı, daha yaşlı bir erişkinde, özellikle başka semptomlar yoksa, endişe nedeni olmayabilir.

PLT (Trombosit) Testinin Yorumlanması:

Trombosit sayısındaki değişiklikler, bir kişinin kronik bir hastalığı olduğu veya kemik iliğinde bir sorun olduğu anlamına gelebilir. Trombosit sayısı düşüklüğü veya yüksekliği hastaları tedirgin eden bir durumdur.
Yukarıda belirtttiğimiz gibi bir çok neden bu değerlerin yükseklik ve düşüklüğüne sebep olabilir.Doktorunuz bu yönde gerekli muayene ve tahlilleri yaptıktan sonra tanı konusunda daha sağlıklı fikir sahibi olacaktır.
Sadece  trombosit sayısı ile bir hastalığı  tek başına teşhis etmek genellikle mümkün değildir.Bu nedenle doktorlar PLT değerleinde anormallik olan hastalardan çoğu zaman sebebin araştırılmasına yönelik ilave tahliller de isteyebilir.PLT testi normalin altı ve üstü çıkan yetişkinler  tercihen bir hematoloji uzmanı doktoruna başvurmalıdır. PLT testi normal olmayan çocuk hastalar ise çocuk hematoloji uzmanlarına muayene için götürülmelidir.

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.