Kızıl Nedir?
Kızıl, bütün vücut derisinde döküntüler yapan,glomerülonefrit ve romatizmal ateşgibi çok önemli komplikas-yonlara yol açabilen akut ve bulaşıcı birhastalıktır. Hastalığa, salgılanan zehirle (toksin) deri ve mukozalardadöküntülere neden olan birçok streptokok türü yol açar. Buna karşın yutak ve bademciklerdekideğişiklikler doğrudan bakterilerin etkisi sonucunda gelişir. Hastalığa nedenolan mikroorganizmalar olguların büyük bir bölümünde yutak mukozasına yüzeyelolarak yerleştiğinden (akut bademcik iltihabı) kızıl vücudun belirli bir bölgesindeortaya çıkar. Bakterilerin yerleştiği bölgede salgıladığı zehirli madde,genel dolaşım yoluyla yayılarak deri ve mukozalarda döküntü gibi genelbelirtilere neden olur.
Kızıla neden olan bakterilerinsanlardan, öncelikle de hastalardan, iyileşme dönemindeki hastalardan vekronik taşıyıcılardan bulaşır. Taşıyıcılarda streptokok ağız-burun boşluğuna,burna ve deriye yerleşir; ayrıca hastaların kanında da bulunabilir. Bulaşma,özellikle kronik taşıyıcı hastalardan yayılan damlacıklar aracılığıyla doğrudanya da dolaylı olarak gerçekleşir. Sütve süt ürünleri ile onları işleyen kişilerin streptokok taşıyıcısı olması ya daineğin memesinde streptokokun yol açtığı enfeksiyonun bulunması da bulaşmadarol oynayabilir.
Kızılın kuluçka evresi genellikle3-7 gündür; ama bu süre loğusalık kızılı ya da cerrahi kızılda çok daha kısaolabilir. Hastalığın genel belirtileri kendini kötü hissetme, yorgunluk ve başağnsı-dır. Hastalık ani ve şiddetli bir biçimde başlar. Titreme, hızla yükselenbir ateş, huzursuzluk, baş ağrısı, bulantı, kusma, solunumgüçlüğü, karnı derisinde ve yüzde kızarıklık, çene ve ağız çevresinde soluklukgörülür. Boğaz ağrısı, yutma güçlüğü, yutak ve boğaz mukozasında şişlik vekırmızılık ortaya çıkar. Dilin üzerini beyaz bir pas kaplar, ucu ve çevresi isekırmızı bir görünüm alır. Boynun yan bölümleri ve üst çenenin arkasındaki lenf bezleri şişer. Ağızmukozasında kırmızı zemin üzerine koyu kırmızı renkli küçük lekelerin belirmesiylehastalığın gidişi yavaşlar. Döküntü 24 saat içinde yaygınlaşır. Bazı önbelirtilerden sonra döküntülerin ortaya çıkması iki güne kadar gecikebilir. Döküntü3-4 gün sürer. Elle muayenede kırmızılığın, topluiğne başından küçük, çoksayıda pürtüklü kabartıdan oluştuğu görülür. Döküntüler tipik bir dağılımlaönce göğüste, boynun altında ya da karında ortaya çıkar; sonra yavaş yavaş elve ayaklara kadar yayılır. Çene, ağız ve burunkanatlan çevresinin soluk bir renk alması dikkat çekicidir. 5-6. günden sonra,vücudun değişik yerlerinde soyulma başlar. Soyulma önce yüzde pullanma, vücuttabirkaç milimetre çapında kabuklar, kol ve bacaklarda da geniş parçalarbiçimindedir. Soyulma günler ya da haftalarca sürebilir; bu dönemde hastanıngenel durumu iyidir.
Kızılın yol açtığı komplikasyonlar üç başlık altında toplanabilir.
• Septik komplikasyonlar. Streptokokların yayılmasına bağlı olarak gelişir.
• Toksik komplikasyonlar. Bakterinin salgıladığı toksin etkisine bağlıdır.
• Geç komplikasyonlar. Aşın duyarlılık gelişimine bağlı olarak ortaya çıkan geçkomplikasyonlara alerjik komplikasyonlar da denir. Günümüzde çok az rastlananseptik komplikasyonlar streptokokların komşuluk ya da kanyoluyla yayılmasına bağlı olarak gelişir ve strepto-i kok anjinikomplikasyonlanna benzer. Toksik komplikasyonlar kalp ve böbreklerde ortayaçıkar.
Kızıl tanısı, yalnızca kişilerin değerlendirilmesiyle bile konulur. Ateş,bademcik iltihabı, oldukça ileri ve mukoza döküntüleri, çilek belirlilerkolaylıkla tanıya götürür. Bir zamanlar, yol açtığı komplikasyon-lar nedeniyleoldukça ciddi bir hastalık olan kızıl, günümüzde etkin antibiyotik tedavisiylekolayca iyileştirilebilmektedir. Streptokok enfeksiyonlarına karşı uygun veetkin bir antibiyotik tedavisi uygulanmalıdır. Burada yalnız mikrobun yokedilmesiyle hastalığın hafif geçmesi ya da kısa sürmesi değil, enfeksiyonunyok edilmesidir. Kızıl geçiren küçük yaştaki hastalara ateşli dönemde yatakistirahati, nitelik ve nicelik açısından hafif ve uygun besinler ile sıvıkaybını karşılayacak miktarda sıvı verilmesi gerekir. Hastada boğaz kuruluğuvarsa, yattığı odanın havası nemlendirilmelidir. Ağrılara karşı (baş ya dalenf bezleri ağrıları) asetil-salisilik asit (aspirin) kullanılır.
Kızıl bildirilmesi zorunlu olan hastalıklardan biridir. Eskiden hasta çevredenuzak tutulurdu. Bu süre 40 güne değin varabilirdi. Ama günümüzde etkili antibiyotiktedavisi sonucunda karantinagerekli olmamaktadır. Gene de streptokokların önemli ölçüde dirençli olmalarındandolayı, bulaşmaya yol açabilecek bütün eşyaların dikkatle dezenfekte edilmesi vehasta iyileştikten sonra odasının da dikkatle temizlenmesi gerekir. Ayrıcahastalığın yayılmasını önlemek için hastanın ailesine ve çevresindeki yakalanmatehlikesi yüksek kişilere penisilin verilmelidir.
Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.
Yorumlar
| Yorum |
|---|
Lütfen sadece konu ile ilgili yorumunuzu yazınız. Cevaplanmasını istediğiniz sorularınızı uzmanlarımıza burayı tıklayarak sorabilirsiniz.
Popüler Blog Yazıları
Kıl Dönmesinin Belirtileri Nelerdir?Ürtiker Nedir?Dikkat Çekme Hastalığı (Konversiyon Bozukluğu) Nedir?Meme Kanseri Nedir?Parkinson Nedir? Belirtileri Nelerdir?Gebelik Krampları Nasıl Engellenir?AİDS'e Neden Olan HIV Virusu Hangi Yollarla Bulaşır?Anksiyete Nasıl Başlar?Marfan Sendromu Belirtileri Nelerdir?Ani Kalp Ölümleri Nedir? Nasıl Anlaşılır ve Gelişir?Boyun Fıtığı Nedir?Ağız Kuruluğu Bir Sağlık Sorunudur