Tiroid Bezi Nasıl Çalışır?

Tiroid bezinin çalışması beyinde bulunan ve hipofiz adı verilen bir bezden salgılanan TSH hormonu ile sağlanır ve kontrol edilir.TSH hormonundaki düzensizlikler de tiroid bezinin çalışmasını etkileyecektir.

Tiroid Bezi Nedir?

Tiroid bezi hayati bir hormon bezidir: İnsan vücudunun metabolizmasında, büyümesinde ve gelişmesinde önemli bir rol oynar. Kan dolaşımına sürekli olarak sabit miktarda tiroid hormonu salarak birçok vücut fonksiyonunun düzenlenmesine yardımcı olur. Vücudun belirli durumlarda daha fazla enerjiye ihtiyacı varsa (örneğin büyüme, soğukluk veya hamilelik sırasında) tiroid bezi daha fazla hormon üretir.

Tiroid bezi  boynun bulunur. Kelebek şeklindedir: İki yan lob nefes borusunun (trakea) karşısında ve çevresinde uzanır ve ön tarafta dar bir doku şeridi ile birbirine bağlanır.

Tiroidin ağırlığı ortalama 20 ila 60 gram arasındadır. İki lifli kapsülle çevrilidir. Dış kapsül, ses kutusu kaslarına ve birçok önemli damar ve sinire bağlıdır. İç ve dış kapsül arasında gevşek bağ dokusu vardır, böylece tiroid yutkunduğumuzda hareket edebilir ve konumunu değiştirebilir.

Tiroid dokusunun kendisi, ince bağ dokusu katmanlarıyla çevrelenmiş çok sayıda küçük bireysel lobülden oluşur. Bu lobüller, tiroid hormonlarını küçük damlacıklar halinde depolayan, folikül adı verilen çok sayıda küçük kesecik içerir.

Tiroid Bezi Hormonları

Tiroid bezi üç hormon üretir:

1.T3 olarak da bilinen triiyodotironin
2.Tetraiyodotironin, tiroksin veya T4 olarak da bilinir
3. Kalsitonin

 T3 ve T4 uygun tiroid hormonlarıdır. Tiroidin foliküler epitel hücreleri olarak bilinen hücrelerde üretilirler.

İyot her iki hormonun da ana yapı taşlarından biridir. Vücudumuz bu eser elementi üretemediğinden beslenmemizde yeterli miktarda almamız gerekir. İyot bağırsaklarımızdaki yiyeceklerden kan dolaşımımıza emilir. Daha sonra tiroid bezine taşınır ve burada tiroid hormonlarının yapımında kullanılır.

Vücudumuzun bazen daha fazla tiroid hormonuna ihtiyacı olur, bazen de daha azına. Doğru miktarda hormon üretmek için tiroid bezinin başka bir bezin yardımına ihtiyacı vardır: hipofiz bezi. Hipofiz bezi tiroid bezine kan dolaşımına daha fazla mı yoksa daha az mı hormon salacağını “söyler”. Ayrıca kandaki taşıma proteinlerine belirli miktarda tiroid hormonu bağlanır. Vücudun daha fazla hormona ihtiyacı varsa kandaki proteinlerden T3 ve T4 salınarak görevlerini yerine getirebilir.

Tiroid bezinin ürettiği üçüncü hormona kalsitonin denir. Kalsitonin C hücreleri tarafından yapılır. Kalsiyum ve kemik metabolizmasında rol oynar.

Tiroid Bezi Fonksiyonları

T3 ve T4 bazal metabolizma hızını artırır. Vücuttaki tüm hücrelerin daha fazla çalışmasını sağlarlar, dolayısıyla hücrelerin de daha fazla enerjiye ihtiyacı vardır. Bunların aşağıdaki etkileri vardır. Bu etkiler dolaylı yoldan da tiroid bezinin fonksiyonları arasındadır.

Vücut ısısı yükselir
Daha hızlı nabız ve daha güçlü kalp atışı
Karaciğerde ve kaslarda depolanan enerji parçalandığı için besinler daha çabuk tükenir.
Çocuklarda beyin olgunlaşır.
Çocuklarda büyüme teşvik edilir 
Sinir sisteminin aktivasyonu, daha iyi konsantrasyona ve daha hızlı reflekslere yol açar

Tiroid Bezi  Hastalıklarında Görülen Etkiler

Hormon dengesizlikleri: Aşırı aktif ve az aktif tiroid bezi
Aşırı aktif tiroid (hipertiroidizm olarak da bilinir), tiroid bezi çok fazla hormon ürettiğinde ortaya çıkar. Az aktif tiroid (hipotiroidizm), bezin yeterli miktarda hormon üretmediği durumdur. Bu dengesizliklerin her ikisi de çok sayıda semptoma yol açabilir.

Tiroid bezi de büyüyebilir. Bazen tiroid bezinin tamamı büyür (yaygın guatr) ve bazen de bezde nodül adı verilen tek tek topaklar büyür (nodüler guatr). Bu nodüllerin anormal miktarda hormon üretip üretmediğini görmek için tiroid sintigrafisi olarak bilinen özel bir inceleme yapılabilir. Tiroid dokusunun geri kalanından daha fazla hormon üretiyorlarsa bunlara "sıcak" nodüller denir. Daha az yaparlarsa “soğuk” nodüller adını alırlar.

Çoğu durumda tiroid büyümesi veya nodüller ciddi bir şeyden kaynaklanmaz. Nadiren kanser olarak kendini gösterir.

 Ancak tiroid bezinizde ve fonksiyonlarında  herhangi bir değişiklik fark ederseniz endokrinoloji  doktoruna görünmeniz önemlidir.
 

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.