Ebola Virüs Hastalığı (EVH) ve Ebola Virüsü Nedir?

Ebola virüsünün yol açtığı Ebola Virüs Hastalığı sıklıkla konuşulan bir sağlık konusu olarak gündemdeki yerini aldı.
Bu yazımda hastalığın oluşumu, bulaş yolları, belirtileri, tanı ve tedavisi ile korunma yollarına dair Tahlil.com okurlarını bilgilendirmek üzere bir yazı hazırladım.
İlgiyle okuyacağınzı umuyorum. 

Ebola Virüs HastalığıNedir?

Ebola Virüs Hastalığı (EVH), Ebola  virüsünün sebep olduğu, ölüm oranı
yüksek(% 90 lara varan) akut seyirlibir enfeksiyon hastalığıdır.
Hastalığın kuluçka süresi değişkendir.Kuluçka süresinin 2  gün gibi kısa bir süre ile  3 hafta arasında olabileceği konusunda görüşlervardır. Kabul edilen ortalama kuluçka süresi ise 1 haftadır.Virulansı ve bulaş riski yüksektir.
EVH hastalığının sık görülen belirtileri ise; yüksek ateş ile bulantı,  kusma, karın ağrısı, ishal gibi gastrointestinal sistemi etkileyen  şikayetlerve kanamadır.
Hastalığa etken olan virüs, Filavoviridae ailesine mensup bir RNA virüsüdür. 
Virüsün doğal kaynağının Afrika’da bulunan meyve yarasaları olduğu konusunda  görüş birliği vardır.
Şimdiye kadar bir çok Afrika ülkesinde hastalık görülse de, 2014 yılında salgınyaptığı 4 ülke bildirilmiştir.Bu ülkeler ise; Liberya, Gine, Sierra Leone  ve  Nijerya'dır.Amerika Birleşik Devletlerinde de, bu yazı yazıldığı an itibariyle 4 Ebola vakasıbildirilmiştir.
Yüksek ölüm oranı ile seyretmesinin en önemli nedeni  ise çoklu organ yetmezliği ve/veya doku hasarı ile sonuçlanmasıdır.

Ebola Virüsü NasılBulaşır?

Ebola virüsü hastalığı ( EVH) insanlara, virüsle  enfekte hayvanların organ,kan ve vücut sıvıları ile yakın temas ile bulaşır.
Ebola virüsünün ilk olarakgörüldüğü Afrika'da enfekte şempanze, goril, maymun,meyve yarasası ve antiloptan bulaştığı ve hastalık yaptığı bildirilmiştir.
Bulaşma ise, enfekte  veya ölühayvanların kanı, salgıları, sıvıları veya organları ile temas edilmesi sonrasıolmaktadır.
Enfekte olan hayvanların etlerinin yenilmesi de bulaşmada rol sahibidir.
EVH'nın insandan insana bulaşması bütünlüğü bozulmuş  deri  veyamukozaya, hastalığı geçirmekte olan kişilerin kan ve vücut sıvılarınıntemasıyla olur.
Enfekte  yani hastalığa yakalanmış  kişinin vücut salgısı veya sekresyonlarının bulaşıp kontamine ettiği madde venesnelerle  temas edilmesi  de bir başka bulaş yoludur.
Tedavi  sonrası hayatta  kalan hastalarda,  klinik bulguların düzelmesini n ardından virüskan dolaşımında bir süre daha bulunabilir.Benzer şekilde iyileşmekte olan hastaların vücutsalgılarında da virüs saptanabilir.
Sonuç  olarak hastalığın nekahat  döneminde bulunan  hastalar bile hastalığı bulaştırabilmepotansiyelindedirler.

Ebola  Virüs Hastalığının  Belirtileri  ve Klinik Bulguları Nelerdir?

Hastalık ilk olarak yüksek ateş ile başlar.Ateş genellikle 38,5  derece ve üstüdür.Yüksek ateşe farklıbelirtiler de eşlik  edebilir.

Sıklıkla  görülen EVH belirtileri:

* Boğaz ağrısı
* Baş, kas ve eklem  ağrıları
* Halsizlik
* Bulantı, kusma, ishal
* Mide ağrısı ( ağrı karında kaburga orta çizgisin hemen altındaki boşluktahissedilir, bu ağrıya tıp dilinde epigastrik ağrı da denir)

Sık görülen belirtilere eşlik edebilen veya  ayrıca görülen diğer EVHbelirti ve tıbbi bulgular:

*Karaciğer ve böbrek fonksiyon bozukluğu
*İştahsızlık
*Ciltte döküntüler
*Gözlerde kızarıklık
*Hıçkırık
*Öksürük
*Yutma ve nefes almada güçlük
*Ciltte ve iç organlarda kanamalar 

EVH' na yakalanmış hastalar,  klinik   belirtiler ortaya çıkmadan önce hastalığıbulaştırmaz..Bulaştırıcılığın başlaması için ateş şikayetlerinin başlamasıönemli bir göstergedir.
Ateş ve beraberinde varsa diğer belirtiler tespit edildiğinde hastalığıbulaştırma evresi  de başlamıştır. Hastalıkoldukça ölümcüldür.Klinik belirtilerin başlamasından 2 hafta sonraki dönemekadar hayatını kaybetmemiş hastaların yaşama şansı artmıştır.
Hastalığa yakalanan ve ölümle sonuçlanan vakalarda  klinik bulguların   gelişiminden itibaren  ölene kadar virüs  miktarı  artar.
Ebola virüsü vücutta  özellikle karaciğer, kan damarları ve kan hücrelerini  etkilemekte ve  ölümcül hasarını da bu bölgelere vermektedir.

EVH da Ölümler Ne Zaman Görülür?

EVH da ölümle sonuçlanan vakalar sıktır.Hastalığa bağlıölümler  sıklıkla viral enfeksiyonun  klinik semptomlarının (bulgular)  ortayaçıkmasını takip eden 10.gün vesonrası  görülür.
Ölümlerin başlıca nedenleri ise, organ yetmezlikleri ( özellikle karaciğer veböbrek tutulumu) , septik şok tablosu ve DIC ( Yaygın Damar İçi Pıhtılaşma)nedeniyle olur. Kanamalar önemli ölüm nedenidir, mide ve barsak  sistemlerindeki kanamaları  yaygın damar içi pıhtılaşma ve nihayetindeşokla sonuçlanabilir. 

EVH’da  Laboratuvar Bulguları ve Tanı Nasıldır? 

EVH hastalarında da diğer ağır virüs enfeksiyonlarında  görüldüğü gibi wbc yani lökosit değerleridüşüktür. Lökosit düşüklüğü lenfosit oranında görülen düşmeyle birlikteseyreder.
Tam kan sayımında PLT (Trombosit) değerleri de normalin oldukça altındadır.Budurum, hastalıkta görülen yoğun kanamaların da temel  etkenlerindenbiridir.
Protrombin  zamanı, INR ve APTT  gibi genel pıhtılaşma sistemi  testlerinde de yükseklik görülür.
Karaciğer  tutulumuna bağlı karaciğerfonksiyon testleri  ( ALT, AST, GGT )yüksek çıkar.
Böbrek tutulumu ve yetmezliği eşlik ediyorsa  üre,  kreatin, BUN gibi testler de yüksek çıkacaktır.

Hastalığın spesifik tanısında ise farklı yöntemler kullanılabilmektedir:

1. Kanda virüsün antijen veya antikorunu saptayan ELİSA testleri
2. RT-Polimeraz Zincir Reaksiyonu Testleri ( PCR)
3. Virüs İzolasyonu

Ebola  virüsü bulaşıcı ve tehlikeli birvirüs olduğundan şüpheli  örnekler , Biyogüvenlik  Seviyesi 4 olanlaboratuvarlarda çalışılmalıdır.

EVH' nın klinik ve laboratuvar bulguları diğer bazıenfeksiyon hastalıkları ile de karışabilmektedir.
Hastalığın ayırıcı tanısında sıtma ve yüksek ateş, ishal gibi belirtilerle seyredip enterit yapan bazı bakteriyel ajanlar ( Kolera, tifo, shigella enfeksiyonu)ile hemorajik ateşe yol açan diğer viral etkenler de göz önündebulundurulmalıdır.

EVH Tedavisi Nasıldır?

Diğer bir çok salgın yapan viral enfeksiyon da olduğu gibiEVH'nın spesifik bir tedavisi yoktur.Ancak enfeksiyonun semptom vebelirtilerini gidermeye yönelik destekleyici tedaviler yapılmaktadır.
İshale bağlı sıvı kayıpları yada kanamalar yönünden kan veya sıvı içerentedaviler sıkça kullanılır.

Ebola Virüsü Hastalığından NasılKorunulur?

Ebola virüsüne karşı henüz geliştirilmiş koruyucu bir aşı yoktur.Ancak bu konuda bilim adamlarınca yürütülençalışma ve araştırmalar devam etmektedir.
Bu  nedenle kişisel ve hijyenikkorunma  önlemleri  en geçerli çözümdür.

EVH da insandan insana geçiş bütünlüğü bozulmuş mukoza  veya cilt bölgesinin hastalığa yakalanmışkişinin vücut sıvılarıyla teması sonrası olmaktadır.Bu nedenle ciltlerinde yaraveya kesik bulunan kişiler çok daha risk altındadırlar.
Bir diğer risk unsuruise EVH geçiren hastaların vücut salgıları veya sıvılarının bulaştığı nesnelerile temas edilmesidir.

Yukarıda anlattığımız risk unsurlarını da göz önünde bulundurarak aşağıdabelirtilmiş önlemler hastalıktan korunmada yeterlidir:

*Bulaşıcı hastalıklardan korunmanın en pratik ve temel yolun ellerin sabunlausulüne uygun, yeterince  ve düzenliolarak yıkanmasıdır.
*Sabun ve su olmadığında antiseptik özelliği olan temizlik jelleri vealkol-bazlı el losyonu da kullanılabilir.
*Eldiven kullanılan durumlarda eldivenleri çıkarmadan önce su ve sabunlayıkayınız ve eldivenleri çıkardıktan sonra da ellerinizi yıkayınız.
*Ölü hayvanlarlar ve hayvanların kan ve sıvılarıylatemas edilmemelidir.
*Her  ne kadar Ebola enfeksiyonundahava ve damlacık yoluyla bulaş gösterilmemişse de tedbir amaçlı da olsa balgam,tükrük gibi salgılarda virüs olabileceği göz önünde bulundurularak dikkatliolunmalı ve maske takılmalıdır.

·         

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.