Kanser Çocuk ve Ergen Psikolojisini Nasıl Etkiliyor?

Kanser,yetişkinler kadar çocuk ve ergenlerin de psikolojilerini olumsuz yöndeetkiliyor. Kanser tanısı ile birlikte psikolojik ve fiziksel bir değişimsürecine giren çocuklar, bu uzun ve zorlayıcı tedavi sürecinde bir takımzorluklarla karşılaşıyor. Şüphesiz, her yaşta olduğu gibi çocukların kansertedavisinde de psikolojik destek tedaviyi bütünlüyor ve başarıyı artırıyor.

Türkiye’de her yıl yaklaşık 2500 çocukluk dönemi kanserigörülüyor. Günümüzde tedavi başarısının yüzde 80’lere ulaştığını belirten NeolifeTıp Merkezi Psikoonkoloji Uzmanı Elçin Biçer çocukluk çağı ve ergenlik dönemi kansertedavilerinde, tedavinin ilk günlerinden itibaren psikiyatrist, psikolog,pedagog ve aile terapistini içeren bir ekip tarafından hem çocuğun hem deailesinin takip edilmesini öneriyor ve “Tedavi süresince hastalığın tipi,uygulanan tedaviler ve yan etkiler gibi hastalıkla ilişkili faktörlerin yanısıra; çocuğun gelişim süreçleri, geçmiş yaşam öyküsü, potansiyelpsikopatolojisi, ebeveynleri arasındaki ilişki ve diğer psikososyal faktörlereverdiği tepkilerin değerlendirilmesi gerekiyor. Kendini stres altında hissedençocukta, genellikle gerileme problemi yaşanıyor ve çocukta; parmak emme,  ebeveynine yapışma gibi bir önceki gelişimselsürecin özellikleri gözlemlenebiliyor. Çocuklar, yaşam ve ölüm konusundayetişkinler gibi uzun vadeli neden-sonuç ilişkisi kuramıyor. Dolayısıyla uzun vezorlayıcı kanser tedavisiyle karşı karşıya kalındığında, çocuk ve ailesininuyum içinde olması tedavide önemli bir gündem haline geliyor.” diyor.

Daha önce tedavi görmüş birine tanıklık eden ya da bir kayıpyaşayan çocuğun hastalıkla ilgili algısı ve psikolojik tepkileri daha farklıolabiliyor. Hastalığın yanı sıra kemoterapi ve radyoterapinin bedeninde yaptığıdeğişiklikleri anlamakta güçlük çeken çocuk;  tedavi olmayı istememe, hastaneye gitmeyi reddetme,tedavi ekibine öfkelenme gibi tepkiler gösterebiliyor. Kanser tedavisi görençocukların okul ve sosyal hayatlarında farklı görüntülerinden dolayıyaşadıkları problemleri sert bir dışa vurumla gösterebileceğini vurgulayanBiçer sözlerine şu şekilde devam ediyor:“Çocuk, tedavi sürecinde dış görünüşündemeydana gelen değişiklikler nedeniyle kendini diğer çocuklardan farklı görüyorve görüntüsünden utanıyor. Bu süreçte çocuk, hem hastane hem de sosyalçevresindeki aile, akraba, arkadaş ve tanıdıklar ile iletişim kurmakta zorlanıyor.Tedaviden kaynaklanan bulantı, halsizlik, ağrı, acı, güçsüzlük gibi fizikselsıkıntılarla beraber sık ağlama, hırçınlaşma, agresif tutum, davranışproblemleri ya da bozukluklarına da sıklıkla rastlanıyor. Aynı zamanda uzunsüre kanser tedavisi gören çocuklarda, sağlıklı çocuklara kıyaslaanksiyete ve depresyon daha sık görülüyor. Ayrıca psikolojik iyilikhalleri ve fiziksel olarak özgüvenleri de daha düşük olabiliyor. Bu türdurumlarda ailenin ve sosyal hayatta sürekli vakit geçirdiği kişilerinyaklaşımı ve destekleri tedavi sürecinde çocuğun psikolojisi için oldukça önemtaşıyor.”

“Neden ben?” sorusu öfke ve depresyonu tetikliyor

Soyut temaların anlaşılır hale geldiği ergenlik dönemindeise kronik bir hastalık olarak kanserle yaşamaya, tedavinin uzun vadeli yan etkilerineve geleceğe dair kaygılar ortaya çıkıyor.  Arkadaş ilişkileri ve bireyselliğin önemliolduğu bu dönemde çocuk,  tedavisebebiyle aileye ve tedavi ekibine daha bağımlı hale geliyor. Okul hayatı gibi sosyalyaşamın tüm alanlarında yaptığı etkilere “neden ben?” sorusu da eklendiğinde,kaygılara öfke ve depresyon eşlik edebiliyor. Çoğunlukla günlük hayatlarınınsekteye uğradığı hissini yaşayan ergenler, bu durumla başa çıkabilmek içininternet ve sosyal medyaya odaklanmayı tercih ediyor.

Hastalığın psikolojik etkilerini, ebeveynler ve diğer ailebireyleri de yaşadığı için tedavi sürecinde çocuğun ve ergenin yakınlarıylakurduğu ilişkilerden ev yaşantısı da etkilenebiliyor. Bu tür zamanlarda hemçocuk/ergen, hem de ailesi için tanı ve tedavi sürecinde depresyon ve kaygıdışında acil psikiyatrik müdahale gerektiren durumlar da yaşanabiliyor. Busüreçte tedaviye uyum, tedavi sürecindeki yaşam kalitesi ve tedavinin uzunvadeli psikolojik etkileri bakımından uygun destek ve danışmanlık almak oldukçaönem taşıyor. 

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.