Tiroid Bezi Hastalıkları

Tiroit Bezi Hastalıkları Nedir?

Tiroit bezi, boyunda bulunan ve adem elması denilen kıkırdağın altında yerleşmiş bir dokudur. Vücudumuzda salgı bezi görevini üstlenmektedir. Tiroit bezi sağ ve sol olmak üzere iki bölüme ayrılır. Zengin bir damar yapısı bulunmaktadır
Temel fonksiyonu ise metabolizmamızı kontrol altında tutan hormonları salgılamaktır.
Sağlığımız için son derece önemli olan bu bezden vücudumuzun enerji kullanması ve depolamasıyla ilişkili olan ve triodotironin (T3) ve tiroksin (T4) adı verilen iki önemli hormon üretilmektedir.
İnsan vücudunun enerjiyi kullanması ve depolaması işi metabolizma olarak tanımlanabilir. Tiroid bezi hastalıkları sıklıkla merak edilen ve endokrin sistemini ilgilendiren sağlık problemleridir.
Bu hastalıkların tanı ve tedavisi endokrinoloji uzmanlarınca yapılmaktadır.

Tiroid bezi hastalıklarını 7 temel grupta inceleyebiliriz. Ancak şunu belirtmeliyiz;  bu hastalıklar kimi zaman kişilerde ayrı olarak görülebildiği gibi kimi zaman da birlikte ve aynı klinik tablo içinde aynı hastada görülebilir.
Hastalıkların ayırıcı tanısı ve oluşturduğu belirtiler ve hastada oluşan şikayetlere göre de doktorlar tedaviyi planlamaktadır.

Tiroit Bezi Hastalıkları Nelerdir?

1.Guatr:Tiroit bezinin normal olmayan nedenlerde büyümesi ile seyreden bir hastalıktır.
Yetersiz iyot alımı ve iyot eksikliği, ailesel faktörler, çevresel faktörler, kişinin sağlık yapısı hastalığın oluşumunda rol sahibidir.

2.Hipotiroidi:Tiroit bezinin olması gerektiğinden az çalışmasına ise hipotiroidi denir.
Hipotirodi çok az tiroit hormonunuzun olması anlamına gelir.
Hipotirodi en sık rastlanılan tiroit hastalığıdır. Yorgunluk, zihinsel yavaşlama, hareketsizlik, üşüme hissi, cilt ve saçta kuruma, kabızlık gibi semptomlar görülür.
Erişkinlerde hipotiroidi sebebiyle zihinsel ve fiziksel performansta düşüklük görülür. 
Çocuklarda da hipotiroidinin tedavi edilmemesi zihinsel fonksiyonlarda azalma ve gelişme geriliği yapmaktadır.

Yetişkinlerde hipotiroidi hastalığının en sık sebebi otoimmün bir hastalık olan Hashimoto tiroiditidir. Bu hastalıkta vücudun bağışıklık sistemi tiroit bezini yabancı bir doku olarak algılayıp ona saldırıda bulunur.
Bu şekilde tiroit bezinin hormon salgılama işlevine de dolaylı yoldan zarar verilmiş olur.
Tiroit bezi vücuda yetecek kadar hormon salgılayamaz.
Hipotiroidi tanısında TSH yüksekliği ile birlikte T4 düşüklüğü ayırt edicidir.
Hipotiroidi tanısında eksik olan tiroit hormonunun takviyesi için tiroit hormonu ilaç olarak verilir.

3.Hipertirodi:Hipertiroidi daha çok kadınlarda görülen ve tiroit bezinin gereğinden çok çalışması ile karakterize bir hormon hastalığıdır. 
Hipertiroidi hastalığı etkilediği kişide metabolizma hızının artmasına sebep olacaktır. Metabolizma hızının artması da hastalığa yakalanan kişilerde birtakım belirtiler verecektir.

Hipertiroidi belirtileri nelerdir?

1.Kalp hızının artması, çarpıntı
2.Aşırı terleme
3. Ellerde titreme olması
4.Uykusuzluk problemi
5.Aşırı heyecanlanma
6. İshal
7.Metabolizmanın hızlanmasına bağlı kilo kaybı

Hipertirodi 4 temel etkenden kaynaklanmaktadır:

1.Tiroid bezinin aşırı hormon salgılamasına neden olan durumlar:

* Basedow-Graves hastalığı (en önemli nedendir)

* Yüksek miktarlarda iyot alınımı

* Aşırı HCG hormonu

* Hipofiz tümörleri ve adenomları

2. Tiroit nodülleri sonrası gelişen hipertiroidi:

* Toksik otonom fonksiyonel tiroit nodülü

* Toksik multinodüler guatr hastalığı

3.Tiroit bezinin hasarlanması sonrası oluşan hipertiroidiler

* Subakut tiroitit

* Doğum sonrası gelişen tiroititler

* Sessiz tiroitit (ağrısız seyreder)

* Radyasyon sonrası gelişen tiroitit

* Akut supuratif tiroitit (iltihabi)

4. Farklı sebeplerle oluşan hipertiroidi durumu

* T-3 veya T4 hormonlarının yüksek miktarlarda alınması

* Struma ovari hastalığı (yumurtalık hastalığı)

Hipertiroidiye Neden Olan Basedow-Graves Hastalığı:

Bu hastalık en sık hipertiroidi sebeplerinden birisi olup ülkemizde de sıklıkla görülmektedir.
Sadece guatr şeklinde tiroit bezi büyüklüğünden gözlerin aşırı büyümesi, göz kapaklarının çok açılması gibi dışarıdan da kolaylıkla fark edilen belirtilerle seyredebilir.
Bu hastalık da otoimmün bir tiroit bezi hastalığı olup insan vücudu tiroit bezine karşı antikor oluşturmaktadır.
Hastalık genetik nedenlerle de ortaya çıkabilir. Tiroit bezi normalden fazla çalıştığı için insan vücudunda metabolizmada artışa sebep olur.
Çarpıntı, ellerde belirgin titreme, sinirlilik hali ve kilo kaybı sık görülen belirtileridir.Kadınlarda adet döngüsünde bozukluk ve düzensizlik de olabilir. 

4.Tirotoksikoz: Bu hastalık çeşitli nedenlerle kanda tiroit hormonlarının aşırı yükselmesi durumudur.
Yüksek miktarda tiroit hormonu alınması veya tiroiditlerde görüldüğü üzere aniden tiroit hormonlarının kana geçmesi gibi nedenlerle olur.

5.Tiroit Nodülleri: Tiroit bezinin içindeki bölgesel büyümeler de normal değildir ve oluştuğunda bunlara nodül adı verilir.
Tiroit bezi içinde anormal şartlarda oluşan ve tiroit dokusundan tamamen farklı oluşumlardır.

Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür.

Nodüllerin çoğu iyi huylu olmakla birlikte saptanan her 20 nodülden biri kötü huylu olmaktadır. Tiroit nodüllerinin tanısında tiroit ultrason muayenesi değerli bilgiler vermektedir.

Nodülleri soğuk nodül ve sıcak nodül olarak iki ana grupta değerlendirebiliriz.

Sıcak nodüller tiroit hormonu salgılarken soğuk nodüller ise tiroit hormonu salgılamamaktadır.

Nodüller aynı zamanda sayılarına göre de değerlendirilebilir.

Tiroit bezinde çok sayıda nodül varlığında bu durum multi nodüler olarak tanımlanırken tek nodül varlığında ise nodül soliter olarak tanımlanır.

Burada bilinmesi gereken konu soğuk nodüller ve soliter nodüllerin kanser yönünden daha risk taşıdığıdır. 

6.Tiroiditler: (tiroid iltihaplanması)

Tiroiditler 3 ana grupta değerlendirilir 

1. Akut tiroidit: Bu tür tiroit iltihabı hızlı gelişir ve kısa sürede sonuçlanır.

2. Geçici tiroidit: Geçici tiroidit 1 seneden daha az bir sürede devam eder ve 1 seneyi geçmeden sonlanır. Bu grup tiroiditler de kendi arasında 4 alt grupta incelenir

* Subakut tiroitit 

* Sessiz tiroitit

* Doğum sonrası kadınlarda gelişen tiroidit

* Radyoterapiye sekonder gelişen tiroidit (ışın tedavisi alan hastalarda tedavi sonrası görülmektedir)

3. Kronik tiroidit: Bu tür tiroiditler hayat boyu süren hastalıklardır.

1.Hashimoto tiroiditi

2. Atrofik tiroitit

3. Juvenil tiroitit

4.Riedel struması

Hashimoto hastalığının tanısında kanda tiroit dokusuna karşı oluşan antikorlarının bir veya ikisinin pozitif (antiTg veya antiTPO) bulunması yani bu testlerin pozitif çıkması önemlidir. Çoğu hastada tiroit hormon yetmezliği de olduğundan TSH ve serbest T4 ölçülmesi gerekir.

7.Tiroit Kanserleri: Tiroit kanserleri de tiroit bezi hastalıkları arasında yer alan ve erken tanı koyulduğunda tedavi olabilen hastalıklardır.

Tiroid kanserlerini 4 grupta inceleyebiliriz.

* Papiller tiroit kanseri
* Foliküler tiroit kanseri
* Medüller tiroit kanseri
* Anaplastik tiroit kanseri

Bunlar arasında en sık rastlanılan kanser tipi ise papiller tiroit kanseridir.

Özellikle papiller ve foliküler tiroit kanserleri zamanında teşhis koyulmaları ve uygun tedavi edilmeleri kaydıyla tamamen başarıyla tedavi edilebilen kanserleridir.
Ancak medüller ve anaplastik kanserler, papiler ve foliküler kansere göre nispeten biraz daha kötü seyirlidir. Ancak günümüzde gelişen tıp teknolojileri ile bu kanserlerin de tedavilerinde başarı şansı artmıştır.

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.