Corona Virüs Gibi Salgınlar Neden Artarak Yayılır?

 Sağlık uzmanları, insanlar kamu alanlarından uzak durarak ve genel olarak dışarı çıkmayı sınırlayarak “sosyal mesafeyi” sağlayabilirse, yayılmanın yavaşlayabileceğini söylüyor.

Herhalükarda, virüsün yayılmasını yavaşlatmak için herhangi bir önlem almadan, covid-19 aylarca artarak yayılmaya devam edecek. Sahte bir hastalığın bir popülasyona yayılmasını simüle etmek nedenini alamamıza yardımcı olabilir.

Sahte hastalığımıza simulitis diyeceğiz. Covid-19'dan daha kolay yayılır: sağlıklı bir kişi hasta bir kişiyle temas ettiğinde, sağlıklı kişi de hastalanır.

Sadece beş kişilik bir nüfusta, herkesin simulitis'e yakalanması uzun sürmez.

Gerçek hayatta, elbette, insanlar iyileşir. İyileşen bir kişi, hasta bir kişiyle temas ettikten sonra ne sağlıklı bir insana simülit iletebilir ne de tekrar hastalanabilir.

Simulitis 200 kişilik bir kasabada yayıldığında ne olacağını görelim. Kasabadaki herkesi rastgele bir açıyla hareket ettirerek rastgele bir pozisyonda başlatacağız ve bir kişiyi hasta edeceğiz.

Hastalık sayısını temsil eden kırmızı eğrinin eğiminin, hastalık yayıldıkça nasıl hızlı bir şekilde arttığına ve daha sonra insanlar iyileştikçe nasıl git gide azaldığına dikkat edin.

Whittier, Alaska'nın büyüklüğü kadar simülasyon kasabamız küçük bu yüzden simulitis tüm nüfusa hızla yayılıyor. 330 milyon nüfusu ile Amerika Birleşik Devletleri gibi bir ülkede,  eğri azalmaya başlamadan önce uzun bir süre artabilir.

Gerçek covid-19 söz konusu olduğunda, ABD nüfusunun büyük bir bölümünü enfekte etmeden önce virüsün yayılmasını yavaşlatmayı tercih ederiz. Simulitis'i yavaşlatmak için, Çin hükümeti Hubei Eyaleti yani covid-19'un çıktığı yere dayattığı gibi zorunlu bir karantina oluşturmaya çalışalım.

Ooops! Sağlık uzmanlarının beklediği gibi, hasta nüfusu sağlıklılardan tamamen soyutlamak imkansız oldu.

Baltimore şehrinin eski sağlık yöneticisi Leana Wen, Ocak ayında Washington Post'a zorunlu karantinaların pratik olmadığını açıkladı. Wen,“ birçok insan şehirde çalışıyor ve komşu İlçelerde yaşıyor ya da tam tersi " dedi. "İnsanlar ailelerinden ayrılır mı? Her yol nasıl engellenir? İnsanları  ihtiyaçları nasıl ulaştırılır?"

Georgetown Üniversitesi'nde küresel sağlık hukuku profesörü olan Lawrence O. Gostin'in dediği gibi: “Gerçek şu ki, bu tür kilit altında yaşama durumları çok nadir görülür ve asla etkili değildir.”

Neyse ki, bir salgını yavaşlatmanın başka yolları da var. Her şeyden önce, sağlık yetkilileri insanları kalabalık alanlardan kaçınmaya, evde daha sık kalmaya ve diğerlerinden uzak durmaya teşvik ediyor. İnsanlar daha az hareket halinde olursa ve birbirleriyle daha az etkileşime girerse, virüsün yayılma fırsatı daha az olur.

Bazı insanlar hala dışarı çıkacak. Belki de işleri veya diğer yükümlülükleri nedeniyle evde kalamazlar ya da belki de halk sağlığı uyarılarına kulak vermeyi reddederler. Bu insanların sadece kendilerini hasta etme olasılığı daha yüksek değil, aynı zamanda simulitis'i de yayma olasılıkları daha yüksektir.

Bakalım nüfusumuzun dörtte biri hareket etmeye devam ederken, diğer dörtte üçü sağlık uzmanlarının “sosyal mesafe” dediği stratejiyi benimsediğinde ne oluyor.

Daha fazla sosyal mesafe daha fazla insanı sağlıklı tutar ve insanlar akıl çelen düşünceyi kafalarından atarak halka açık yerlerden uzaklaşabilir.

Thomas Jefferson Üniversitesi Halk Sağlığı Koleji'nde nüfus sağlığı araştırmacısı ve Yardımcı Doçent Drew Harris, “kamu alanlarında olma arzusunu kamu alanlarını kapatarak kontrol ediyoruz. İtalya tüm restoranlarını kapatıyor. Çin her şeyi kapatıyor ve şimdi de biz bir yerleri kapatıyoruz,” diyor. "Toplanma fırsatlarını azaltmak, insanların sosyal mesafe koymasına yardımcı oluyor.”

Daha fazla sosyal mesafeyi simüle etmek için, nüfusun dörtte birinin hareket etmesine izin vermek yerine, her sekiz kişiden sadece birinin hareket etmesine izin verdiğimizde ne olacağını göreceğiz.

İzlediğiniz dört simülasyon rastgele; herkese açık, karantinaya girme, orta derece sosyal mesafe ve kapsamlı sosyal mesafe. Bu, her birinizin sonuçlarının bu makaleyi okumanıza özgü olduğu anlamına gelir; yukarı kaydırıp simülasyonları yeniden çalıştırırsanız veya daha sonra bu sayfayı tekrar ziyaret ederseniz, sonuçlarınız değişecektir.

Farklı sonuçlarla bile, orta derece sosyal mesafe genellikle karantina denemesinden daha iyi performans gösterecektir ve kapsamlı sosyal mesafe genellikle en iyisidir. Aşağıdaki sonuçlarınızın bir karşılaştırmasıdır.

Simulitis, covid-19 değildir ve bu simülasyonlar gerçek hayatın karmaşıklığını büyük ölçüde basitleştirir. Yine de simulitis ekranınızdaki zıplayan toplar ağlarına yayıldığı gibi, covid-19 da insan ağlarımız üzerinden - ülkelerimiz, kasabalarımız, iş yerlerimiz, ailelerimiz aracılığıyla yayılıyor. Ve ekran boyunca zıplayan bir top gibi, tek bir kişinin hareketi uzak insanlara dokunan dalgalanma etkilerine neden olabilir.

Önemli bir açıdan bakıcak olursak, bu simülasyonlar gerçek değildir: Simulitis'in aksine, covid-19 öldürebilir. Ölüm oranı tam olarak bilinmemekle birlikte, toplumun yaşlı üyelerinin en çok covid-19'dan dolayı ölme riski altında olduğu açıktır.

Harris bu hikayenin bir önizlemesini gördükten sonra, “bunun daha gerçekçi olmasını istiyorsanız, bazı noktalar kaybolmalı” diyor.

Kaynak: https://www.washingtonpost.com/graphics/2020/world/corona-simulator/

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.