GGT (Gama Glutamil Transferaz), çoğunlukla karaciğer hastalıklarının tanısında kullanılan ve karaciğer fonksiyonları hakkında bilgi veren bir biyokimya testidir. GGT ayrıca alkolizim tanısında da doktora önemli bilgiler vermektedir. Kan testinde GGT yüksekliği, karaciğer hastalıkları veya karaciğer dışı hastalıklar nedeniyle görülebilir. GGT yüksekliğinin hangi durumlarda görüldüğü, GGT normal değerleri ve GGT yüksekliğinin nedenleri konusunda aşağıdaki yazımızda detaylı bilgi bulabilirsiniz.
GGT (Gama Glutamil Transferaz), özellikle karaciğer hastalıklarında bozulan karaciğer fonksiyonlarına dair önemli bilgi veren değerli bir biyokimya tahlilidir. GGT testi, ALT ve AST testleri ile birlikte en sık istenen karaciğer fonksiyon testlerinden birisidir.
GGT testi damardan aç karına alınan kan örneğinden çalışılan bir tahlildir. GGT testi için ideal olarak sabah aç karına iken kan verilmelidir.
GGT özellikle alkolik karaciğer bozukluğunda ilk önce yükselen testtir. Alkole bağlı karaciğer hasarının araştırılmasında duyarlı ve spesifiktir. Alkolizm tanısında doktorlara fikir vermesi açısından da GGT yüksekliği önemli bir kriterdir. GGT testi aynı zamanda alkolizm tedavisi gören hastaların klinik takibinde de önemli yere sahiptir.
GGT testi farklı durumlarda da yüksek değerlerde çıkabilmektedir. Karaciğer yağlanmasında da GGT yüksekliği görülmektedir.
Kanda GGT yüksekliği karaciğerle ilgili olarak yolunda gitmeyen bazı durumlar olabileceği yönünden de bilgi vermektedir.
İnsülin direnci ve şeker hastalığının habercisi olarak da yüksek çıkan GGT değerleri dikkate alınmaktadır.Bu nedenle özellikle şeker hastalığı, insülin direnci, metabolik sendrom gibi günümüzde sıklıkla görülen endokrinolojik hastalıkların araştırılmasında da doktorlarca sıkıkla istenen kan testlerinin başında gelir.
Rutin biyokimya testlerinde tek başına GGT yüksekliğinde insülin direnci, şeker hastalığı varlığı ve/veya yatkınlığı ile alkol kullanımı da akla gelmelidir.
GGT normal değerleri erkek ve kadında çok az farklılık gösterir, kadınlarda bir miktar daha düşükken erkeklerde nispeten daha yüksektir.
Kanda GGT Normal değerleri kadın ve erkekte farklı olarak değerlendirilmektedir.Her iki cinsiyet için GGT normal değerleri aşağıda belirtilmiştir:
Kadın ve erkek arasında düşük de olsa normal değer yönünden fark bulunmaktadır. Erkeklerde normal GGT değeri, kadınlara göre biraz daha yüksektir.
GGT normal değerleri aşağıda belirtilmiştir:
Erkek: 10-44 mg/dl
Kadın: 9-38 mg/dl
Kanda GGT yüksekliği normal bir durum değildir. Sebeplerine yönelik araştırma yapılması önerilmektedir.
GGT testinin yüksek çıktığı durumları karaciğer kaynaklı ve karaciğer dışı nedenlere bağlı olarak 2 ana başlıkta toplayabiliriz. Doktorlar bu nedenlere göre GGT yüksekliği tanı ve tedavisinde farklı yaklaşımlar izleyecektir.
Karaciğer hastalıkları
Hepatitler,
Tıkanma sarılıkları,
Karaciğer içi safra yollarının iltihapları,
Karaciğerde metastaz görüldüğü durumlar,
Alkole bağlı karaciğer hastalıkları (Alkolizm) (GGT yüksekliği ile brlikte diğer karaciğer testler olan AST/ALT oranının 2’nin üzerinde olarak bulunması, alkolizm kaynaklı bir karaciğer hastalığı konusunda önemli bilgi vermektedir.
Karaciğer yağlanması.
Pankreas iltihapları,
Bazı kanser türleri (Malign Melanom, Akciğer Kanserler, Göğüs Kanserleri, Prostat Kanseri),
Şeker hastalığı (Diyabetes Mellitus),
İnsülin direnci varlığı,
Tiryakilik derecesinde sigara kullanımı,
Kalp yetmezliği olan kişiler,
Bazı ilaçların kullanımı sonrası:GGT özellikle çeşitli ilaçların kullanımını takiben yüksek değerlerde çıkabilmektedir. (Örneğin antibiyotik kullanımı)
Çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar kanda GGT değerlerinin yükselmesine sebep olmaktadır.
Fenitoin, karbamazepin ve barbitürat grubu ilaçlar:(Nöroloji ve epilepsi hastalarında kullanılan ilaçlar),
Hiperlipidemi tedavisinde kullanılan ilaçlar,
Çeşitli antibiyotikler (Örneğin Augmentin)
Mide hastalıklarının tedavisinde kullanılan ilaçlar (Anti asidler, H2 reseptör antogonistleri),
Antifungal ilaçlar (mantar enfeksiyonu tedavisinde kullanılan ilaçlar),
Depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlar,
Testestoron içeren hormon ilaçları.
GGT değerini yükseltebilen ilaçları yukarıda sıraladık, bir de GGT değerini düşüren ilaç örneği verelim.Örneğin doğum kontrol hapları da GGT değerlerinde düşüklük yapabilmektedir.
Sonuç olarak kanda GGT yüksekliği doktorlar tarafından istenen bir durum değildir.Test sonucunda kanda GGT yüksekliği varsa ve bu değer kabul edilebilen sınırların üstünde ise tedbiren de olsa nedenini araştırmak için karaciğer hakkında bilgi veren karın ultrasonu tahlili de mutlaka yaptırılmalıdır. Ultrason incelemesi sonrası karaciğerde bir hastalık olup olmadığı konusunda bilgi alınabilmektedir.
GGT değerini düşürme amacıyla kullanılan bazı ilaçlar mevcuttur. Doktorlar gerek görürse bu yönde tedavi başlayabilmektedir. Doktorlar aynı zamanda GGT yüksekliği ile birlikte karaciğer fonksiyonları yönünden değerli bilgiler veren ALT ve AST tahlil değerlerini de görüp hastalık hakkında bilgi sahibi olmak isteyecektir.
Kan tahlilinde GGT yüksekliği tespit edilen durumlarda tercihen bir gastroenteroloji uzmanına veya dahiliye uzmanına muayene olup onun tavsiyelerine uygun haraket etmekte yarar vardır. Kilo vermek, düzenli egzersiz ve alkolden uzak durmak GGT değerlerini düşüren pratik önlemlerdir. Enginar içeren gıda takviyeleri de kimi zaman yüksek GGT si olan hastalara bitkisel destek olarak önerilmektedir.
Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.
