GGT Nedir? GGT Yüksekliği Neden Görülür?

GGT Nedir

GGT (Gama Glutamil Transferaz), özellikle karaciğer hastalıklarında bozulan karaciğer fonksiyonlarına dair önemli bilgi veren değerli bir biyokimya tahlilidir. GGT, ALT ve AST testleri ile birlikte en sık istenen karaciğer fonksiyon testlerinden birisidir.
Damardan alınan kan örneğinden çalışılan bir tahlildir. GGT testi için ideal olarak sabah aç karına iken kan verilmelidir.

GGT özellikle alkolik karaciğer bozukluğunda ilk önce yükselen testtir. Alkole bağlı karaciğer hasarının araştırılmasında duyarlı ve  spesifiktir. Alkolizm tanısında doktorlara fikir vermesi açısından da GGT yüksekliği önemli bir kriterdir.

GGT testi farklı durumlarda da yüksek değerlerde çıkabilmektedir. Karaciğer yağlanmasında da GGT yüksekliği görülmekteidir.
GGT yüksekliği karaciğerle ilgili olarak yolunda gitmeyen bazı durumlar olabileceği yönünden de bilgi vermektedir.
İnsülin direnci ve şeker hastalığının habercisi olarak da yüksek çıkan GGT değerleri dikkate alınmaktadır.Bu nedenle özellikle şeker hastalığı, insülin direnci, metabolik sendrom gibi günümüzde sıklıkla görülen endokrinolojik hastalıkların araştırılmasında da doktorlarca sıkıkla istenen kan testlerinin başında gelir.

Rutin biyokimya testlerinde tek başına GGT yüksekliğinde insülin direnci, şeker hastalığı varlığı ve/veya yatkınlığı ile alkol kullanımı da akla gelmelidir.

GGT normal değerleri erkek ve kadında çok az farklılık gösterir, kadınlarda bir miktar daha düşükken erkeklerde nispeten daha yüksektir.

GGT Normal Değerleri

GGT Normal değerleri kadın ve erkekte farklı olarak değerlendirilmektedir.Her iki cinsiyet için GGT normal değerleri aşağıda belirtilmiştir:

• Erkek: 10-44 mg/dl
• Kadın:  9-38 mg/dl

GGT Yüksekliği Hangi Durumlarda Görülür?

GGT yüksekliği normal bir durum değildir. Sebeplerine yönelik araştırma yapılması önerilmektedir.
GGT testinin yüksek çıktığı durumları karaciğer kaynaklı ve karaciğer dışı nedenlere bağlı olarak 2 ana başlıkta toplayabiliriz. Doktorlar bu nedenlere göre GGT yüksekliği tanı ve tedavisinde farklı yaklaşımlar izleyecektir.

GGT Yüksekliği Nedenleri:

Karaciğer hastalıkları

• Hepatitler,
• Tıkanma sarılıkları,
• Karaciğer içi safra yollarının iltihapları,
• Karaciğerde metastaz görüldüğü durumlar,
• Alkole bağlı karaciğer hastalıkları (Alkolizim)  (GGT yüksekliği ile brlikte diğer karaciğer testler olan AST/ALT oranının  2’nin üzerinde olarak bulunması, alkolizm kaynaklı bir karaciğer hastalığı konusunda önemli bilgi vermektedir.
• Karaciğer yağlanması.

Karaciğer dışı hastalıklar

• Pankreas iltihapları,
• Bazı kanser türleri (Malign Melanom, Akciğer Kanserler, Göğüs Kanserleri, Prostat Kanseri),
• Şeker hastalığı (Diyabetes Mellitus),
• İnsülin direnci,
• Tiryakilik derecesinde sigara kullanımı,
• Kalp yetmezliği olan kişiler,
• Bazı ilaçların kullanımı sonrası:GGT özellikle çeşitli ilaçların kullanımını takiben yüksek değerlerde çıkabilmektedir. (Örneğin antibiyotik kullanımı).

GGT Yüksekliğine Sebep Olan İlaçlar

• Fenitoin, karbamazepin  ve barbitürat grubu ilaçlar:(Nöroloji ve epilepsi hastalarında kullanılan ilaçlar),
• Hiperlipidemi tedavisinde kullanılan ilaçlar,
• Çeşitli antibiyotikler (Örneğin Augmentin)
• Mide hastalıklarının tedavisinde kullanılan ilaçlar (Anti asidler,  H2 reseptör antogonistleri),
• Antifungal ilaçlar (mantar enfeksiyonu tedavisinde kullanılan ilaçlar),
• Depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlar,
• Testestoron içeren hormon ilaçları.

GGT değerini yükseltebilen ilaçları yukarıda sıraladık bir de GGT değerini düşüren ilaç örneği verelim.Örneğin doğum kontrol hapları da GGT değerlerinde düşüklük yapabilmektedir.

Sonuç olarak kanda GGT yüksekliği doktorlar tarafından istenen bir durum değildir.Test sonucunda kanda GGT yüksekliği varsa ve bu değer kabul edilebilen sınırların üstünde ise tedbiren de olsa nedenini araştırmak için karaciğer hakkında bilgi veren karın ultrasonu tahlili de mutlaka yaptırılmalıdır. Ultrason incelemesi sonrası karaciğerde bir hastalık olup olmadığı konusunda bilgi alınabilmektedir.

GGT değerini düşürme amacıyla kullanılan bazı ilaçlar mevcuttur. Doktorlar gerek görürse bu yönde tedavi başlayabilmektedir. Doktorlar aynı zamanda GGT yüksekliği ile birlikte karaciğer fonksiyonları yönünden değerli bilgiler veren ALT ve AST tahlil değerlerini de görüp hastalık hakkında bilgi sahibi olmak isteyecektir.

Kan tahlilinde GGT yüksekliği tespit edilen durumlarda tercihen bir gastroenteroloji uzmanına  veya dahiliye uzmanına muayene olup onun tavsiyelerine uygun haraket etmekte yarar vardır.