Bilgisayarlı Tomografi nedir?

Bilgisayarlı tomografi tahlilini daha iyi anlayabilmek ve yorumlamak için öncelikle klasik x  ışını görüntüsünün ne olduğu ve bu görüntülemenin bilgisayarlı tomografiden farkının ne olduğunu bilmemiz gerekmektedir.

Klasik X-ışını görüntüleri nedir?

Tüm X-ışını görüntüleme işlemi, bir hastanın vücudunun farklı bölgelerinden geçerken x ışınlarının emilimine dayanır. Kas veya akciğer gibi belirli bir dokuda emilen miktara bağlı olarak, farklı miktarda x ışınları geçer ve vücuttan çıkar.

Emilen x ışını miktarı, hastanın radyasyon dozunu arttırır. 

Klasik röntgen görüntülemede, çıkan x-ışınları bir tespit cihazı (röntgen filmi veya diğer görüntü alıcısı) ile etkileşime girer ve hastanın vücudundaki dokuları 2 boyutlu olarak filmin üzerine yansıtır.-   x-ışınlarıyla taranan vücudun "fotoğrafına"  "röntgen filmi"  denir. Göğüs röntgeni (Şekil 1) en yaygın tıbbi görüntüleme muayenesidir. Bu inceleme sırasında, filme kalp, akciğerler ve diğer anatomi görüntüleri kaydedilir.

Şekil 1 (Göğüs Röntgeni)

Bilgisayarlı Tomografi (BT) Nedir?

X ışınlarının farklı dokular tarafından değişken emilimine de dayanmasına rağmen, "CT taraması" (Bilgisayarlı Aksiyel Tomografi) olarak da bilinen bilgisayarlı tomografi (BT) görüntüleme, kesitsel görüntüleme olarak bilinen farklı bir görüntüleme şekli sağlar. "Tomografi" kelimesinin kökü,  Yunanca'da "dilim" veya "bölüm" anlamına gelen "tomos" ve "çizim"  anlamına gelen "graphe"  kelimelerinden gelmektedir. Bir BT görüntüleme sistemi, bir somun ekmeğin dilimleri gibi, kesit görüntüleri veya anatomi "dilimlerini" üretir. Kesitsel görüntüler (Şekil 2) çeşitli teşhis ve tedavi amaçları için kullanılır.

Şekil 2 (Kesitsel Görüntüler)

CT sistemi nasıl çalışır

1. Hareketli masa hastayı (Şekil 3) BT görüntüleme sistemindeki dairesel bir açıklıktan geçirir.
2. Hasta BT görüntüleme sisteminden geçtiğinde, dairesel açıklığın iç kısmında bir x ışını kaynağı döner. Tek bir dönüş yaklaşık 1 saniye sürer. X-ışını kaynağı, hastanın vücudunun bir bölümünü ışınlamak için kullanılan dar, fan şeklindeki bir x ışını üretir (Şekil 4). Fan şeklindeki ışının kalınlığı 1 milimetre kadar küçük veya 10 milimetre kadar büyük olabilir. Normal muayenelerde çeşitli aşamalar vardır; her biri dairesel açıklık boyunca hareket eden masa ile koordineli olarak hastanın etrafındaki x-ışını tüpünün 10 ila 50 dönüşünden oluşur. Damar yapının görselleştirilmesini kolaylaştırmak için hastaya bir "kontrast madde" enjekte edilebilir.
3. Hastanın çıkış tarafındaki detektörler, hastanın vücudundan x ışını kaynağının bir pozisyonundan (açısından) bir x-ışının "anlık görüntüsü" olarak ışınlanmış olarak çıkan x ışınlarını kaydeder. Birçok farklı" anlık görüntüler " (açılar) tam bir dönüş sırasında elde edilir.
4. Veriler, tüm "anlık görüntülerin" tamamı, röntgen kaynağının her bir tam dönüşü için iç organların ve dokuların kesitsel bir görüntüsünü (dilim) yeniden yapılandırmak için bir bilgisayara gönderilir.

Şekil 3(Hareketli Masa)	Şekil 4(X Işını)

Teknolojideki ve Klinik Uygulamadaki Gelişmeler

Günümüzde çoğu BT sistemi, daha önceden bilinen "aksiyel" modda taramanın yanı sıra "spiral" ("helisel" olarak da adlandırılır) tarama yeteneğine sahiptir. Buna ek olarak, birçok BT sistemi aynı anda birden fazla dilim görüntüleme yeteneğine sahiptir. Bu gelişmeler nispeten daha büyük anatomi hacimlerinin nispeten daha az sürede gösterilmesini sağlar. Teknolojideki bir diğer gelişme de EBCT olarak bilinen elektron ışınlı BT'dir. İster tek ister çoklu dilim olsun kesitsel görüntü oluşturma prensibi geleneksel BT ile aynı olmasına rağmen, EBCT tarayıcısı bireysel "anlık görüntüleri" oluşturmak için hareketli herhangi bir parçaya ihtiyaç duymaz. Sonuç olarak, EBCT tarayıcısı , geleneksel BT tarayıcılarından daha hızlı bir görüntü elde edilmesine olanak tanır.

Kaynak: https://www.fda.gov/radiation....

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.