Deliryum Nedir?

Yayın Tarihi : 2016/10/26 20:42 • Güncelleme Tarihi : 2016/10/26 20:42 •
Deliryum (delirium), tıp dünyasında ilk tanımlanan ruhsalbozukluk hastalıklarından biridir
Deliryum Nedir?

Deliryum (delirium), tıp dünyasında ilk tanımlanan ruhsalbozukluk hastalıklarından biridir. Ani (akut) gelişen ama geri dönüşümü olanbir hastalık olan deliryum, fark edilmeden hızlı bir başlangıç aşamasıylakendini gösteren, inişli çıkışlı bir hastalık süreci oluşturan, enfeksiyon,ağır gıda veya su eksikliği, zehirlenme, yüksek ateş ve benzeri gibi çok farklınedenlerle ortaya çıkan, düşünce ve algılama değişimleri yaşatan, bilinçproblemi oluşturan ve uyku-uyanıklık arası bir dönem oluşturan bir hastalıktır.Hastanede yatan hastalarda, özellikle de yoğun bakım servisinde yatanhastalarda sıklıkla görülmektedir.

 Her yaş grubundan hastada görülmedurumu olan deliryum için, bazı hasta gruplarında görülme olasılığı dahayüksektir. Bu grupları yaşlılar, diyaliz tedavisi alan böbrek rahatsızlığıyaşayan hastalar, inme yaşayanlar, kanser olanlar ve buna benzer rahatsızlıklargörülen hastalar olarak ayırabiliriz.

Hastalığın dönemsel olarak çok farklı belirtileri bulunabilmektedir.Örneğin; deliryum başlamasından yaklaşık üç gün önce huzursuzluk, endişe(anksiyete), dikkat dağınıklığı, uyku bozukluğu veyahut uyku esnasındasayıklamalar gibi belirtiler gösterebilmektedir. Başlangıç döneminde,kâbuslarla birlikte artan sayıklamalar, endişe halinde ciddi bir artış, baş ağrısı,uyuşukluk, fazla uyuklama veya uyuyamama problemi belirtile görülebilmektedir. Başladığızaman ise, hastanın genel durumunda, diğer farklı psikolojik bozukluklarabenzeyen semptomlar görülmektedir.

Hastada, enkoheran konuşma (birbiriyle alakasız kelimelerin art ardakullanılmasıyla anlamsız cümleler kurulması), dezorganize konuşma (anlamsızkonuşma, konuşma esnasında konudan konuya geçme, amaca yönelik konuşmayapamama), huzursuzluk, şaşkınlık, ani tepkiler verme, kelimeleri seçmektezorluk gibi belirtiler yaşanmaktadır. Hafızada problemler yaşanır. Bazıhastalarda dilde bozulmalar da görülebilmektedir. Oryantasyon problemleri sıkçayaşanan belirtilerdendir. Bu durum daha çok zamana karşı oluşan sorunlardır.Yani, gece saatleri sırasındaki günün saat dilimine sabah denilebilir. Veyahutbulunulan mekânlarla ilgili sorunlar yaşanabilmektedir. Hastanedeyken evde sanılmasıya da tam tersi durum buna örnek gösterilebilir. Tanınan kişiyi tanıyamamaproblemleri de oldukça sık görülmektedir. Bu semptomların görüldüğü hastalarda,olmayan bir durumu olmuş gibi algılama problemleri yaşanabilir. Uyku bozukluğu,en sık yaşanan problemlerin başında gelmektedir. Uyku-uyanıklık döngüsündebozukluklar, gündüz çokça uyuma, gece ajitasyon gösterme (çırpınma ve huzursuzluk)gibi problemler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan ayrı olarak, öfke,korku, depresyon gibi duygusal problemler çokça yaşanmakta ve hastalıkpsikolojisi zannedilip fark edilememe riski taşımaktadır.

1- Hiperaktif Tip: Halüsinasyonlar, sanrılar, ajitasyon belirtileriön plandadır. Hastanede kalma süreleri daha kısadır.
2- Hipoaktif Tip: Depresyon belirtileri, uyanıklık düzeyinde azalmabelirtileri ön plandadır. Hastalar yorgun görünümündedir.
3- Karışık Tip: Her iki tipin özelliklerini taşır. Belirtiler sürekli vehızlı olarak değişme gösterir. Deliryum tanısı konulması genellikle zordur.Farklı karakterde kendini gösterebildiği için, karar vermek çok kolayolmamaktadır. Çünkü, alışkın olduğumuz hastalık belirtilerinde, örneğin kataterleriniçıkarmaya çalışan, hemşirelerle problem yaşayan, huysuzluk yapan hastalardabelirlemek daha kolaydır. Fakat, sessiz sakin oturup, tek bir noktayakilitlenen hastalarda da aynı şekilde deliryum görülebilmektedir. Hastalığınbelirlenememesini bir başlık altında toplayacak olursak, sebepleri şu şekildeverilebilir: deliryum karmaşık bir hastalıktır, bu hastalık için rutinsistematik bir tarama yapılmamaktadır, sağlık personelinin yaşlılara bakışaçıları stabildir, değerlendirilmemektedir, doktor ve hemşireler konuyayeterince ilgi göstermemektedir. Bilinç bulanıklığı, psikomotor aktivite bozuklukları,konuşma bozuklukları, yönelim bozukluğu, belirtilerin dalgalanması, uyku bozuklukları,algı bozuklukları ve sanrılar belirtileri arasında yer alır. Deliryumbelirtileri göz ardı edilirse, fark edilemezse, çok ciddi sorunlara yolaçabilen bir rahatsızlıktır. Fonksiyonel ve bilişsel kapasiteyi azaltır. Bu tiphastaların hastanede kalış sürelerinin uzamasına yol açar, daha uzun vemeşakkatli bir tedavi uygulanmak zorunda kalınır.

Genel olarak değerlendirildiğinde, deliryum hastalığıyla ilgili çok şeybilinmesine karşın, genel hastanelerde deliryum tanısı konulmakta zorluklaryaşanmaktadır. Sağlık personelinin bu anlamda yeterince bilinçli olmamasıveyahut bilinçli olmasına rağmen ayırt edici faktörde gözden kaçırmaları,hastalara yanlış tedavi uygulamalarına neden olabilmekte, hatta ölümlesonuçlanabilmektedir. Doktor ve hemşirelere bu konuda oldukça iş düşmeklebirlikte, hastalardaki belirtileri daha iyi analiz etmeleri ve ona göre alınanönlemlerle tedavi süreçlerinin uygulanmasıyla, hastalarda bu problem arz edendurumlara geç olmadan müdahale edilebilir.

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz.Soru sormak için tıklayın.



Yorumlar

Yorum
?