Dibetes Mellitus çağımızın en güncel ve önemli hastalıklarından birisidir. Bu nedenle ilk yazımda Diabetes Mellitus’ta laboratuvar tahlillerinin öneminden bahsetmek istedim.

Diabetes Mellitus’un Tanımı:      

Diabetes Mellitus, başta karbonhidratlar olmak üzere protein ve yağ metabolizmasını ilgilendiren bir metabolizma hastalığıdır ve kendisini kan şekerinin sürekli yüksek olması ile gösterir.
Oluş nedeni, metabolizmanın temel hormonu olan ve pankreastan salgılanan insülinin mutlak yokluğu veya insülinin etkisine olan direnç ve/veya insülin salınımının yetersizliğidir.

Tip 1 ve Tip 2 olarak iki temel sınıflaması vardır:

Tip 1 diyabette insülinin mutlak yokluğu nedeniyle insülin kullanımına kesin ihtiyaç varken Tip 2 diyabet ağızdan alınan ilaçlarla da tedavi edilebilir.

Diabetes Mellitus’un Laboratuvar Tanısı
     
Diyabet tanısı, çeşitli uluslararası kuruluşların (Dünya Sağlık örgütü=WHO, Amerikan Ulusal Diyabet Veri Gurubu=NDGG, Amerikan Diyabet Birliği=ADA) koyduğu aşağıdaki ölçütlere göre konmaktadır.
En az iki kez ölçüm ile kan şekerinin yüksek olduğunu tespit ederek tanı konulur.
  
Tanı için belli başlı üç kriter vardır:

a) En az 8 saatlik açlığı olan (kalori almayan) bir kişide kan şekerinin 126 mg/dl veya üstü olması
b) Klasik diyabet bulguları olan bir kişide herhangi bir zamanda ölçülen kan şekeri düzeyinin 200 mg/dl veya üstü olması
c) Şeker yükleme testinde (OGTT) 2. saatteki kan şekeri düzeyinin 200 mg/dl veya üstü olması

Prediyabet Nedir?  

Diyabet öncesi döneme verilen addır. Diyabet gelişmeden önceki döneme “Gizli Şeker” dönemi de denilir. Bu dönem; “Bozulmuş Açlık Şekeri” ve “Glukoz Tolerans Bozukluğu” olmak üzere iki şekilde karşımıza çıkar.

Bozulmuş Açlık Şekeri: Açlık kan şekerinin 100-125 mg/dl olmasıdır.
Glukoz Tolerans Bozukluğu ise, Tokluk 2. saat kan şekerinin 140-199 mg/dl olmasıdır.

Diabetes Mellitus’un Tanısında Özel Tahliller

HbA1c: Kronik bir hastalık olan diyabetin takibinde en önemli testlerden birisidir. Geriye dönük olarak son 3 aylık dönemdeki kan şekeri düzenini gösterir.
Kan proteini olan hemoglobinin kan şekeri oranıyla orantılı olarak şekerle birleşmesi sonucu oluşur. Doğal olarak eğer kan şekeri yüksek seyrederse HbA1c de yüksek olur.
Normal değer % 4-6 arasındadır.

%6.5’den küçük değerler kan şekeri düzeninin iyi seyrettiğini,
% 6.5-7.0 arası değerler kabul edilebilir sınırları,
% 7.0 üstü değerler kan şekerinin kötü seyrettiğini gösterir.

Fruktozamin: Son iki haftalık kan şekeri düzenini gösteren, yine geriye dönük olarak kan şekeri ayarını değerlendirmede kullanılan bir testtir.
Özellikle gebelik diyabetinde kan şekeri ayarını değerlendirmek amacıyla kullanılır.

İnsülin: Pankreas beta hücrelerinden salgılanan bir hormondur. Tip 1 diyabette insülin salgılayan hücrelerin bağışıklık sistemi tarafından yok edilmesi sonucu hiç salgılanmaz. Tip 2 diyabette ise etkisine direnç gelişmesi sonucu kanda yüksek olarak bulunabilir.

C-peptid: Protein yapısında bir hormon olan insülinin 31 aminoasitten oluşan bölümüne verilen addır. Tip 1 diyabette ve ilerlemiş Tip 2 diyabette düşük bulunur.

Anti-GAD Antikor: Glutamik asit dekarboksilaz enzimine karşı gelişen antikorlara verilen addır. Tip 1 diabetes mellitus için tanı koydurucudur.

Anti-Adacık Antikor (Anti-islet Ab): İnsülin salgılanmasında etkin olanpankreas adacık hücrelerine karşı gelişen ve bu hücreleri tahrip eden antikorlara verilen addır.

Tip 1 diabetes mellitus için tanı koydurucudur. Günümüzde hemen herkesin Diabetes Mellitus yönünden laboratuvar testlerini uzman hekimler kontrolünde yaptırmayı ihmal etmemesi dileğiyle…