PLT (Trombosit) Düşüklüğü (Trombositopeni) Nedir?

Düşük Trombosit Sayısı Nedir?

Kan, çeşitli hücre tiplerinden oluşur. Bu hücreler plazma adı verilen bir sıvıda yüzer. Kan hücrelerinin türleri şunlardır:

• alyuvar
• akyuvar
• trombositler

Cildiniz yaralandığında veya kesildiğinde, trombositler bir araya gelir ve kanamayı durdurmak için pıhtı oluşturur. Kanınızda yeterli trombosit yoksa, vücudunuz pıhtı oluşturamaz.

Düşük trombosit sayısı trombositopeni olarak da adlandırılabilir. Bu durum, altta yatan nedene bağlı olarak hafif ila şiddetli arasında değişebilir.

Bazıları için, belirtiler şiddetli kanama içerebilir ve tedavi edilmezse muhtemelen ölümcül olabilir. Diğer insanlar herhangi bir belirti yaşamayabilir.

Genellikle, düşük trombosit sayısı, lösemi veya bazı ilaçlar gibi tıbbi bir durumun sonucunda ortaya çıkar. Tedavi genellikle trombositopeniye neden olan durumu giderir.

Düşük Trombosit Sayısının Belirtileri Nelerdir?

Semptomlarla karşılaşıp karşılaşmamanız trombosit sayınıza bağlıdır.

Düşük trombosit sayısının hamilelikten kaynaklandığı gibi hafif vakalar, genellikle herhangi bir semptoma neden olmaz. Daha şiddetli vakalar, acil tıbbi müdahale gerektiren kontrol edilemeyen kanamaya neden olabilir.

Düşük trombosit sayınız varsa, aşağıdaki durumlarla karşılaşabilirsiniz:

• purpura olarak adlandırılan kırmızı, mor veya kahverengi çürükler
• peteşi adı verilen küçük kırmızı veya mor benekli döküntü
• burun kanaması
• kanayan diş etleri
• uzun süre süren veya kendi başına durmayan yaraların kanaması
• ağır adet kanaması
• rektumda kanama
• dışkıda kan
• idrarda kan

Daha ciddi durumlarda, iç kanama olabilir. İç kanama belirtileri şunlardır:

• idrarda kan
• dışkıda kan
• kanlı veya çok koyu kusmuk

Herhangi bir iç kanama belirtisi yaşarsanız derhal doktorunuzla konuşun.

Nadiren, bu durum beyninizde kanamaya neden olabilir. Trombosit sayınız düşükse ve baş ağrısı veya nörolojik problemlerle karşılaşırsanız, derhal doktorunuza söyleyin.

Düşük Trombosit Sayısının Nedenleri Nelerdir?

Düşük trombosit sayısının olası nedenleri şunlardır:

Kemik İliği Sorunları

Kemik iliğiniz kemiğin içindeki süngerimsi dokudur. Trombositler de dahil olmak üzere kanın tüm bileşenlerinin üretildiği yerdir. Kemik iliği yeterli trombosit üretmiyorsa, düşük trombosit sayısı olacaktır. Düşük trombosit üretiminin nedenleri şunlardır:

• aplastik anemi
• B-12 vitamin eksikliği
• folat eksikliği
• demir eksikliği
•  HIV, Epstein-Barr ve su çiçeği gibi viral enfeksiyonlar
• kemoterapi, radyasyon veya toksik kimyasallara maruz kalma
• çok fazla alkol tüketmek
• siroz
• lösemi
• miyelodisplazi

Trombosit Yıkımı

Her trombosit sağlıklı bir vücutta yaklaşık 10 gün yaşar. Düşük trombosit sayısı vücudun trombositleri  yok etmesinin bir sonucu olabilir. Bu durum, diüretikler ve anti-nöbet ilaçları da dahil bazı ilaçların yan etkileri nedeniyle olabilir.  Ayrıca semptom olabilir:

• hipersplenizm veya dalağın büyümesi
• otoimmün  bozukluk
• hamilelik
• kandaki bakteriyel bir enfeksiyon
• idiyopatik trombositopenik purpura
• trombotik trombositopenik purpura
• hemolitik üremik sendrom
• yaygın damariçi pıhtılaşması

Düşük Trombosit Sayısı Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorunuz düşük trombosit sayısından şüphelenirse, önce fizik muayenesi yapar. Muayene sırasında doktorunuz, alışılmadık bir morarmanın veya genellikle düşük trombosit sayısına eşlik eden kılcal kanama belirtisi olan peteşinin bir kanıtı olup olmadığını kontrol eder.

Ayrıca doktorunuz, düşük trombosit sayımına neden olabilecek büyüyen bir dalak olup olmadığını kontrol ettmek için karnınıza dokunabilir. Doktorunuz, aile geçmişinde kanama bozukluğu olup olmadığını bilmek ister çünkü bu tip bozukluklar kalıtsaldır.

Kan Testleri

Bu durumu teşhis etmek için doktorunuzun tam bir kan sayımı testi yapması gerekir. Bu test, kanınızdaki kan hücrelerinin miktarına bakar. Trombosit sayınız olması gerekenden daha düşükse doktorunuz bu durumu testten görebilir. Tipik bir trombosit sayısı mL kan başına 150.000 ila 450.000 trombosit arasında değişir.

Doktorunuz ayrıca trombosit antikorları için kanınızı test etmek isteyebilir. Bunlar trombositleri yok eden proteinlerdir. Trombosit antikorları, heparin gibi bazı ilaçların yan etkisi olarak veya bilinmeyen nedenlerle üretilebilir.

Ayrıca, doktorunuz parsiyel tromboplastin zamanı ve protrombin zamanı içeren kan pıhtılaşma testleri isteyebilir. Bu testler sadece kan örneğini gerektirir. Kan pıhtılaşmasının ne kadar sürdüğünü belirlemek için numuneye bazı kimyasallar eklenecektir.

Ultrason

Doktorunuz dalağınızın büyüdüğünden şüphelenirse, ultrasonda görmek isteyebilir. Bu test, dalağınızın görüntüsünü oluşturmak için ses dalgalarını kullanacaktır. Dalağınızın uygun boyutta olup olmadığını doktorunuzun belirlemesinde yardımcı olabilir.

Kemik İliği Aspirasyonu ve Biyopsisi

Eğer doktorunuz kemik iliğinizde bir sorun olduğundan şüphelenirse, kemik iliği aspirasyonu isteyebilir. Bir aspirasyon sırasında doktorunuz, kemiklerinizden küçük miktarda kemik iliğini çıkarmak için bir iğne kullanacaktır.

Kemik iliği biyopsisi de istenebilir. Doktorunuz, genellikle kalça kemiğinden alınan kemik iliğinden bir örnek almak için bir iğne kullanır. Kemik iliği aspirasyonu ile aynı anda yapılabilir.

Düşük Trombosit Sayısı Tedavisi

Düşük trombosit sayısının tedavisi, durumunuzun nedenine ve şiddetine bağlıdır. Durumunuz hafifse, doktorunuz tedaviyi bırakmak ve sizi izlemek isteyebilir.

Doktorunuz, durumunuzun kötüleşmesini önlemek için önlemler almanızı önerebilir. Bu şunları içerebilir:

• temas sporlarından kaçınmak
• kanama veya morarma riski yüksek aktivitelerden kaçınmak
• alkol tüketimini azaltmak
• aspirin ve ibuprofen de dahil olmak üzere trombositleri etkileyen ilaçları bırakmak veya değiştirmek

Düşük trombosit sayınız daha şiddetli ise, tıbbi tedaviye ihtiyacınız olabilir. Bu şunları içerebilir:

• kan veya trombosit nakli
• düşük trombosit sayısına neden olan ilaçların değiştirilmesi
• steroidler
• immün globülini
• trombosit antikorlarını bloke eden kortikosteroidler
• bağışıklık sisteminizi yok eden ilaçlar
• dalağı çıkarma ameliyatı

Trombosit Sayısının Düşük Olduğu Kişiler İçin İhtimaller Nedir?

Düşük trombosit sayısı olan herkesin tedaviye ihtiyacı yoktur. Düşük trombosit sayısına neden olan bazı koşullar sonunda ortadan kaldırılacaktır. Trombosit sayısı bu durumlarda sağlıklı seviyelere dönecektir.

Ancak, ciddi durumlarda olan kişiler için tedavi gerekebilir. Bazen, altta yatan nedeni tedavi ederek düşük trombosit sayısı sabitlenebilir. Doktorunuz, semptomlarınızı yönetmenize yardımcı olan bir tedavi planı hazırlamak için size yardım edecektir.

Kaynak: https://www.healthline.com/health/thrombocytopenia#causes

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.