A1C Testi

Genel Bakış

A1C testi, tip 1 ve tip 2 diyabetleri teşhis etmek ve diyabetinizi ne kadar iyi yönettiğinizi izlemek için kullanılan yaygın bir kan testidir. A1C testinin, glislenmiş hemoglobin, glikosile edilmiş hemoglobin, hemoglobin A1C ve HbA1c gibi birçok ismi vardır.

A1C testi, son iki ile üç ay arasındaki ortalama kan şekeri seviyenizi ölçer. Spesifik olarak, A1C testi, kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve oksijen taşıyan hemoglobin proteininin yüzde kaçının şekerle kaplandığını ölçer. A1C değeriniz ne kadar yükilişkie, kan şekeri kontrolünüz o kadar zayıf ve diyabet riskiniz de o kadar fazla demektir.

Neden yapılır?

A1C testi, son iki ile üç ay arasındaki ortalama kan şekeri seviyenizi ölçer. Sonuçlar aşağıdakilerin analizinin yapılmasında doktorunuza yardımcı olur:

• Prediyabetin tanımlanması.Prediyabetiniz varsa, diyabetin gelişmesi ve kardiyovasküler hastalığa yakalanma riskiniz yüksek demektir.
• Tip 1 ve tip 2 diyabetin teşhisi.Diyabet teşhisini doğrulamak için doktorunuz muhtemelen farklı günlerde uygulanan iki adet kan testi isteyecektir. Bunların ikisi de A1C testi veya biri A1C biri başka bir diyabet kan testi olabilir.
• Diyabet tedavi planınızı belirleyin.İlk A1C testinizin sonuçları aynı zaman sizin temel A1C seviyenizi belirlemenize de yardımcı olacaktır. A1C testi daha sonra düzenli olarak tekrarlanacak ve diyabet tedavi planınızı hazırlamada size yardımcı olacaktır.

Son iki ila üç aydaki ortalama kan şekeri seviyenizi ölçen A1C testi zaman içerisinde diyabet tedavinizin ne kadar iyi çalıştığını göstermekte kullanılır.

A1C testine ne sıklıkla ihtiyaç duyacağınız diyabetin tipine, tedavi planınıza ve kan şekerinizi ne kadar iyi yönettiğinize bağlıdır. Aşağıda belirtilen durumlardaki gibi A1C testleri önerilebilir:

• Prediyabetiniz varsa her yıl bir kere
• Tip 2 diyabetiniz varsa, insulin kullanmıyorsanız ve kan şekeriniz hedeflediğiniz aralıktaysa yılda 2 kere
• Tip 1 diyabetiniz varsa yılda 4 kere
• Tip 2 diyabetiniz varsa, insulin kullanıyorsanız ve kan şekerinizi istediğiniz aralıkta tutmakta problem yaşıyosanız yılda 4 kere

Doktorunuz tedavi planınızı değiştirirse veya yeni bir diyabet ilacına başlarsanız daha fazla A1C testine ihtiyacınız olabilir.

Nasıl hazırlanılmalı?

A1C testi basit bir kan testidir. Ekstra hazırlanmanız gerekmez. Normalde yediğiniz içtiğiniz her şeyi yiyip içmeye devam edebilirsiniz.

Nasıl yapılır?

A1C testi sırasında, sağlık ekiplerinden biri kolunuzdan veya parmağınızdan küçük bir kan örneği alır. Eğer ki kan damardan alınırsa analiz için laboratuvara gönderilir, parmaktan alınırsa muhtemelen doktorunuzun ofisinde aynı gün içinde analiz edilir. Testten sonra normal hayatınıza dönebilirsiniz.

Sonuçlar

A1C testi yüzde olarak raporlanır. Yüksek A1C yüzdesi yüksek ortalama kan şekeri düzeyi demektir. A1C yüzdeniz yükseldikçe diyabet riskiniz de artar.

Diyabeti olmayan biri için, normal A1C düzeyi %5.7’nin altındadır. A1C değeriniz %5.7 ila 6.4 arasında ise prediyabetiniz var demektir ki bu ilerde diyabet hastası olma riskiniz oldukça fazla demektir.

A1C seviyeniz %6.5 veya üzeriyse diyabetsiniz anlamı taşır. %8’in üzerindeki A1C seviyesi diyabetinizin iyi kontrol edilmiyor demektir.

Şeker hastası olan birçok yetişkin için A1C seviyelerini %7 veya altına düşürmek ortak hedeftir. Bazı kişiler için daha düşük veya daha yüksek hedefler uygun olabilir. 

Diyabet hastası bazı kişiler, kan şekeri seviyelerini evde cihazlarla izlemektedir. Cihazlar şeker seviyenizi genellikle desilitre başına miligram (mg/dL) ya da litre başına milimol (mmol/L) cinsinden gösterir. A1C seviyeleri yüzde olarak ifade edilirken tahmini ortalama şeker değerlerinin gösterimi farklıdır. İşte ortalama şeker seviyenizin hangi A1C seviyesine denk geldiğini görmeniz için size yardımcı olacak tablo:

Bazı durumlarda A1C testlerinin etkisinin sınırlı olabiliceğini bilmek önemlidir. Örneğin:

• Ağır veya kronik kanamanız varsa, hemoglobin depolarınız tükenmiş olabilir. Bu durum, A1C test sonuçlarınızın yanlış çıkmasına sebep olabilir.
• Demir eksikliği aneminiz varsa, A1C test sonuçlarınız yanlış olabilir.
• Birçok insan yalnızca hemoglobin A diye bilinen tek tip hemoglobine sahiptir. Başka türden bir hemoglobine sahipseniz, A1C test sonucunuz olması gerekenden yüksek veya olması gerekenden düşük çıkabilir. Farklı tipte hemoglobinle genellikle siyahilerde, Akdeniz veya Güneydoğu Asya’da yaşayan insanlarda bulunur. Farklı tür hemoglobin laboratuvar testiyle bulunur. Farklı bir tür hemoglobine sahpseniz, en doğru sonuçları alabilmek için A1C testiniz uzman gözetiminde bir laboratuvarda yapılmalıdır.

• Başka bir hemolitik anemi formunuz varsa veya yakın zamanda kan transfüzyonu yaptırdıysanız sonuçlar olması gerekenden düşük olabileceğinden bu test yararlı olmaz.

Ayrıca A1C testi sonuçlarının normal aralığının laboratuvarlar arasında değişiklik gösterdiğini unutmayın. Yeni bir doktora danışırsanız bu olası farkllılığı dikkate almak oldukça önemlidir.

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.