Gebelikte Folik Asit Kullanımı

Gebe kalındığında doktorlar  anne adaylarına çoğunlukla folik asit kullanmasını önerir.Bu yazımızda bu konuda merak ettiğiniz bilgileri bulacaksınız.

Gebelik İstiyorsanız Ne Zaman Folik Asit Kullanmaya Başlanmalıdır?

Gebe kalmaya çalışıyorsanız, doğum öncesi önemli vitaminlerden biri olarak folat -ya da sentetik versiyonu olan folik asitten bahsedildiğini duymuşsunuzdur. Ancak ne zaman kullanmaya başlamalısınız?

Folik asiti ne zaman ve ne kadar kullanacağınızı bilmek, ciddi doğumsal sıkıntılarla karılaşmanızı önler. Ancak, folat ve folik asitle ilgili bazı tartışmalar da mevcuttur. Sizinle en iyi bilgileri paylaşabilmek adına, bu endişelere de değineceğiz.

Temel noktalar:

• Folat ve folik asit vitamin B9’un hücre büyümesine yardımcı olan farklı formlarıdır.
• Folat gıdalarda doğal olarak mevcuttur. Folik asit ise vitaminlerde veya işlem görmüş gıdalarda bulunan sentetik türüdür.
• Folat ve folik asit nöral tüp hasarlarının engellenmesinde önemlidir.
• Folat takviyesi kullanmaya döllenmeden en az bir ay önce başlamalısınız (çünkü bu arızalar çok erken evrede - siz daha hamile olduğunuzu anlamadan önce başgösterebilir)
• Fazla miktarda folat alımının sağlığınıza zararlı olacağı yönünde göstergeler mevcuttur.

Folik asit nedir? Folattan farklı mıdır?

Folik asit, vitamin takviyelerinde bulunan sentetik bir B vitaminidir. Gıdalarda (örneğin yeşil yapraklı sebzeler, fasulyeler, bazı meyveler gibi) doğal olarak bulunduğunda folat adını alır. Folat DNA kopyalanması ve sentezlenmesinde, sinir ve bağışıklık fonksiyonlarını destekleyerek yeni hücre oluşumunda hayati öneme sahiptir.

Folik asit neye yarar?

Folik asit veya folat kullanımı bebeğinizin omurilik ve beyninde oluşacak hasarları önlemeye yardımcı olur. Her 1000 hamilelikten 1 – 2’si nöral tüp defektlerinden etkilenir ve prenatal görüntüleme ve teşhis sonrasında ya sonlandırılır ya da ölümcül veya çok ciddi engel teşkil eden yapısal bozukluklarla doğum gerçekleşir.

Ne zaman folik asit kullanmaya başlamalıyım?

İdeal olarak, hamile kalmayı denemeye başlamadan önce kullanmaya başlamalısınız. Hastalık Kontrol Merkezi (CDC), hamile kalmak isteyen bir kadının, hamilelik gerçekleşmeden en az bir ay önce folat takviyesi alımına başlamasını önermektedir. Bunun nedeni folatın erken gelişim evresinde çok önemli bir rol oynamasıdır. Aslında, döllenmeden sonraki ilk 28 günde yeterli folat alımı çok faydalıdır — ki bu dönemde kadın henüz hamile olduğunun farkında olmayabilir.

Ne kadar folik asit  kullanmalıyım?

Hamileliklerin yaklaşık %50’si planlanmadan gerçekleştiğinden, CDC (ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri)  15 – 45 yaş arası çocuk yapma kapasitesi olan tüm kadınların folat açısından zengin bir diyet uygulamasını ve folat içeren gıdalarla sağlıklı ve dengeli beslenirken her gün 400 mikrogram folik asit takviyesi almasını tavsiye etmektedir.

Hatta bazı kadınların daha fazla günlük takviye alması gerekebilir. Aşağıdaki durumlar sizin için geçerliyse doktorunuzla görüşün:

• Daha önceden nöral tüp hasarlı bir gebelik yaşadıysanız (canlı veya ölü doğum)
• Hamileleiğinizi planlamadıysanız ve gebe kaldığınızda takviye almıyorduysanız
• İlaç kullanıyorsanız (bir çok ilaç folik asit için antagonisttir ve yüksek oranda gebelik komplikasyonuna sebep olabilir)
• Gastrik baypas operasyonu geçirdiyseniz
• Diyabet, epilepsi, ateşli bağırsak hastalıkları, obezite problem ya da karaciğer hastalıklarınız varsa
• Aşırı alkol veya sigara tüketim durumunuz varsa
• Ailenizde nöral tüp defekti hikayesi varsa (kardeş, ana-baba veya kuzenlerde)

Folik asit kullanımıyla ilgili tartışmalı olan nedir?

Folatın önemi konusunda herkes hem fikir olmakla beraber, folatın sentezlenmiş hali ile ilgili tartışmalar da mevcuttur. Bu tartışmalar genelde doğal olarak alınan folat ile sentetik folik asidin vucutta nasıl parçalandığı etrafında yoğunlaşmaktadır. Sizin genetik yapınız folik asidin vucudunuzda ne hızla parçalandığını belirler.

Bağırsaklarınızdaki hücreler doğal folatı kolaylıkla 5-methyltetrahydrofolate (5-MTHF) denen bir folata dönüştürür. 5-MTHF hücrelerin oluşumu ve işlevselliği için önemlidir. Folik asit de 5-MTHF’e dönüştürülebilir, ancak bu iki farklı karaciğer enzimi gerektiren iki basamaklı bir işlemdir. Maalesef, bu enzimler tükettiğiniz folik asit miktarı ile aşırı uyarılabilir ve dönüşüm hızını yavaşlatarak metabolize olmayan folik asit oluşumuna neden olur. Metabolize olmayan folik asit kanser, damar rahatsızlıkları, psikolojik bozukluklar ve folik asit alarak korunmaya çalıştığımız nöral tüp hastalıklarıyla dahi bağlantılandırılmaktadır.

Ancak, yakın zamanda yapılan bir çalışma folik asit alımıyla ilgili bir üst sınır koymaya gerek olmadığını ortaya koymuştur. Bu çalışma yüksek dozda folik asidin nörotoksik olduğu yönündeki önceki çalışmanın yanlış bir analize dayandığını iddia etmektedir. (Çalışma aşırı miktarda folik aside atfedilen nörolojik hasarın sebebinin aslında folik asit olmadığını bulmuştur).

Sonuç olarak konu üzerinde halen çelişkili görüşler mevcuttur. (Folat.folik asit tartışmaları ile ilgili genetic de dahil daha ayrıntılı bilgi için lütfen bu yazıyı okuyun, Folat mı Folik Asit mi? Sizin için hangisinin daha iyi olduğuna nasıl karar vermeli?)

Hangi gıdalar folat içerir?

Folat aşağıdaki gıdalarda bulunabilir:

• Etler (özellikle karaciğer)
• Fıstık
• Kuru baklagiller (fasulye ve mercimek gibi)
• Bazı tam tahıllar (zenginleştirilmiş un, pirinç, mısır unu)
• Güçlendirilmiş kahvaltılık tahıllar
• Narenciye (özellikle portakal ve portakal suyu)
• Koyu yeşil, yapraklı sebzeler (ıspanak, brokoli gibi)

ABD’de 1998 yılından beri tahıl ürünlerinin folat ile zenginleştirilmesi zorunludur.

Folik asiti sadece gıdalarla almak yeterli olur mu?

Folat açısından zengin gıdaların tüketimi elbette faydalı olur ancak yeterli folatın sadece gıdalardan alımı çok zordur. Bunun bir nedeni vitamin bileşenlerinin çabuk bozunabilir olmasıdır, örneğin öğütme ya da pişirme sırasında %70 değer kaybedebilirler.

Folat ve folik asidin önemi göz önünde tutulduğunda, doktorlar günlük önerilen doz alımını sağlamak için takviye alınmasını önermektedirler. (Folik asitle ilgili daha fazla bilgiye ihtiyacınız varsa şu makaleyi okuyunuz en iyi doğum öncesi vitaminlerini seçmek.)

Folik asit ya da folat almamanın riskleri nelerdir?

Yeterli folat alımı başlıca iki önemli doğumsal sorunu engeller: spinal bifida ve anensefali. Spinal bifida omurilikle ilgili bir sorundur. Döllenmeden sonraki ilk 28 günde omurilik etrafındaki kemikler uygun bir şekilde kapanmalıdır. Eğer yeterince kapanmazlarsa, spinal bağ ya da spinal sıvı genellikle sırtın alt kısmında, omurların arasında şişkinlik oluşturur ve bu da bazen ameliyatla sonuçlanan sağlık problemlerine neden olur.

Anensefali, bebeğin beyin ve kafatasının önemli bir kısmı eksik olarak doğduğu bir nöral tüp hasarıdır. Bebek doğumdan sonra bir kaç saat ya da bir kaç gün yaşasa bile vaka ölümle sonuçlanır.

Araştırmacılar folik asidin doğuştan kalp rahatsızlıkları, yarık damak, erken doğum gibi diğer bazı sorunların engellenmesi ile olan bağlantılarını araştırmaktadırlar.

CDC (ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri ve Çin’deki Pekin Universitesi Sağlık Bilimleri Merkezinin 20 yıllık ortak araştırmaları sonucu, araştırmacılar gebelik öncesi ve esnasında günde 400 mikrogram folik asit verilen kadınlarda gebelikte nöral tüp hasarı oluşumunda önemli azalma olduğunu bulmuşlardır.

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz. Soru sormak için buraya tıklayın.